Бектур Мырзабек уулу Чолпон-Атага Бишкектен келген эс алуучулардын бири. Ал өзү эс алууда өткөргөн алгачкы үч күнүндөгү байкоолору менен бөлүштү:
- Пляжды иштетип жаткан адамдар жөнүндө айтсак, арасында өтө орой мамиле жасагандары бар. Саякатчыларды такыр сыйлабайт. Мисалы, атайын жайга машине токтотуп жатканда кичинекей эле балдар келип, орой сүйлөп, 100 сом, 50 сом төлө деп киришет. Сылык мамиле жок.
Жалал-Абаддан келип, “Көгүлтүр Ысык-Көл” пансионатында эс алып жаткан Жаңыл Сулайманова да жергиликтүүлөргө нааразы болду:
- Биз бул жерликпиз дегендей кылышат. Анан "каралар" да бар.
Ошентсе да эс алуучулардын жергиликтүү тургундарга карата көз карашы бир кылка деп айтууга болбойт. Дайыма келип эс алып жүргөндөр арасынан туристтерге мамиле жылдан-жылга жакшырып, конок күтүү маданияты жогорулай баштаганын байкагандар да арбын. Маселен, Алматы шаарынан келген Сергей жаратылышка да, элге да, тейлөөгө да ыраазы:
- Эс алуучуларга болгон мамиле жакшы. Сылык-сыпаа мамиле кылышат. Эң сонун.
Жергиликтүү таксист Мурат Үсөнов чындыгында мурдагы жылдарга караганда мамиле жакшырып калды, бирок, эс алуучулардын койгон дооматтарында да жүйө бар дейт:
- Азыр кичине жакшы болуп калды. Мурун эл бизге туристтерден ушунча акча келерин билчү эмес. Азыр кичине үйрөнүп келатат. Бирок тейлөө өтө жакшы эмес, моюнга алыш керек. Чет жактан, Казакстан, Орусиядан, Өзбекстандан келген эс алуучуларды жакшы кабыл алып, жөнөтүшүбүз зарыл. Кээ бирлер туура эмес мамиле кылып коюп жатат. Анан ал туристтер кеткенде үй-бүлөсүнө, мамлекетине айтып барса, Кыргызстан жөнүндө жакшы ой болбойт да.
Өкмөттүн Ысык-Көл облусундагы өкүлүнүн маалымат катчысы Жаныбек Кожоевдин айтымында, чыр-чатактарды системалуу көрүнүш катары баалоого болбойт. Ал маселеге адам факторунан улам караган туура деген ойдо:
- Мындай окуялар эми такай болбойт. Мисал үчүн чет мамлекетте деле, ошол эле Түркияда болсун, мындай фактылар орун алат да. Анан биздин көлдүктөр эле ушундай дегенден алыс болушубуз керек.
Жайкы сезон маалында туристтер менен жергиликтүү тургундар ортосунда чыр-чатак, уурулук сыяктуу көрүнүштөр жыл сайын катталып турат. Ысык-Көл облустук ички иштер башкармалыгынын маалыматына караганда, быйыл жайкы сезондо эс алуучулардан милицияга 54 арыз түштү. Алардын бешөөн чет өлкөлүк жарандар жазган.
