Депутаттардын айтымында, Кытай мамлекети Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолунун курулуш акысына айрым кендерди сурап жатат.
Кыргыз өкмөтү Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолун куруу иши ушул жылы башталарын айтууда. Азыр бул долбоор боюнча Кытай тарап менен сүлөшүүлөр жүрүп жатат.
Бирок депутаттар келишим боюнча темир жолду куруп берген акысы үчүн Кытайга кен байлыктар берилиши мүмкүн экендигин, бул Кыргызстандын үчүн пайдасыз болорун айтып чыгышты. Ал эми өкмөт долбоордо андай беренелер жоктугуна ишендирүүдө.
"Кытай бир топ кендерди сурап жатат"
“Ата Мекен” фракциясынын депутаты Райкан Төлөгөнов кыргыз өкмөтү Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолун куруу боюнча маалыматтарды ачыкка чыгарбай жатканын сынга алды.
Депутаттын билдиришинче, бул темир жолду куруп берген акысы үчүн Кытай мамлекетине Кыргызстандын кендери берилиши мүмкүн. “Кытай тарап бир топ кендерди сурап жатат”, дейт Райкан Төлөгөнов:
Биздин аймакта жүк которуу станциясы курулуп калса, жылына 200-210 миллион доллар киреше түшөт.
- Булар: аллюминий чыккан Сандык кенин, Жалал-Абаддагы дагы бир кенди, Миң-Куштагы кенди, Өзгөн бассейниндеги бир нече көмүр кендерин, мындан тышкары Жетим-Тоодогу темир кендерин сурап жатат. Бул сунуштарга мамлекет кандай көз карашта экендиги белгисиз болууда. Анткени айтылган сунуштар бизге пайдасыз болот.
Ошондой эле депутат темир жолду курууда каражаттын бир канчасы белгисиз чыгымдарга жумшалышы мүмкүн экендигин, бул кайра эле мамлекеттин, элдин мойнуна карыз болуп илинерин айтты.
- 70 чакырым көпүрө жана тоннелдерди курууга 660 миллион доллар жумшалып жатат. Ошол эле кезде “жана башка чыгымдарга” деп ушундай эле сумма коротулуп жатат. Бул чарбалык көз караш менен алганда пайдасыз.
"Пайдага маарымакпыз"
Ал эми Геология жана минералдык ресурстар боюнча агенттиктин деректири Учкун Ташбаев темир жолду куруп бергени үчүн Кытай тарапка кен байлыктар берилет деген маалыматты четке какты.
Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолунун курулуш долбоору боюнча эксперттик топтун мүчөсү, Темир жолдорду куруу жана долбоорлоо боюнча дирекциянын жетекчиси Канат Абдыкеримов да ушундай эле пикирде.
- Акыркы күндөрү билбегендиктен көп сөздөр айтылып жатат. “Темир жолду курууда өкмөт кен байлыктар менен сүйөшүүлөрдү жүргүзүп жатыптыр, чечип коюптур” деген сөздөр айтылууда. Андай эмес, бул маалыматтар жалган. Ал сыяктуу эч кандай сүйлөшүүлөрдү жүргүзгөн жокпуз.
Канат Абдыкеримов бул долбоор боюнча Кытай тараптын атайын эксперттик тобу менен март айында жолугушуу болорун кошумчалады.
Транспорт жана Байланыш министрлигинин маалыматы боюнча, Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолунун узундугу 268 чакырымды түзүп, анын жалпы чыгымы 2 миллиард долардан ашат. Кыргыз өкмөтү бул долбоор ишке ашып калса, транзиттик жол катары анын Кыргызстандын экономикасына зор салымы болорун билдирүүдө. Башкача айтканда, башка өлкөлөр менен экономикалык кызматташтык, соода жүгүртүү жана туризм тармагы жакшырмакчы.
Темир жолдорду куруу жана долбоорлоо боюнча дирекциянын жетекчиси Канат Абдыкеримов:
- Кытайдан бизге, андан ары Казакстан, Өзбекстан, Иран, Европага чейин жүктөр кетип турат. Бул жолдун транзиттик эле потенциалы абдан көп пайда алып келет. Экинчиден, биздин аймакта жүк которуу станциясы курулуп калса, жылына 200-210 миллион доллар киреше түшөт.
Өкмөт Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жол курулушу жыл ортолоп башталып, 2018-жылы толук аяктайт деп билдирүүдө.
