Америкада финансылык кылмыштар боюнча айыпталып жаткан, он жылдан ашык Украинада иштеген политтехнолог Пол Манафорттун Кыргызстандагы изи тууралуу "Проект" басылмасы жазып чыккан. Анда Манафорт Орусиядагы кесиптеши Константин Килимник менен 2005-жылдан кийин Кыргызстанга келип, АКШнын аба базасын чыгаруу боюнча ал кездеги кыргыз бийлигине кеңеш бергени айтылган.
Басылманын маалыматында, политтехнологдордун Кыргызстанга сапарын орусиялык олиграх Олег Дерипаска каржылаган. "Проект" Манафорт менен анын кесиптеши Константин Килимниктин Бишкекке келгенин ырастачу бир нече булак бар экенин жазган. Бирок ошол кезде бийликте турган бир катар кыргыз чиновниктери жана мурдагы президент Курманбек Бакиевдин айланасында жүргөн жетекчилер Манафорттун Кыргызстанга сапары тууралуу кабары болбогонун айтышууда.
2005-жылдагы март ыңкылабынан соң Курманбек Бакиев менен тандем түзүп, премьер-министр болгон "Ар-намыс" партиясынын лидери Феликс Кулов АКШнын аба базасын чыгарууга кеңешчи катары келген политтехнологдор тууралуу укпаганын "Азаттыкка" билдирди:
- Мен бул боюнча эч нерсе билбейм. Себеби политтехнологдордун ишине киришкен эмесмин. Ал эми Бакиевдер өз алдынча политтехнологдордун командасын түзгөн. Бирок ал командага кимдер киргени боюнча бизге айтышчу эмес.
Дал ушундай эле жоопту ошол кезде Бакиевдин айланасында жүргөн бир нече адам берди.
Пол Манафорттун Кыргызстандагы изи
Пол Манафорттун Кыргызстандагы изи
2007-жылга чейин президенттик администрациянын жетекчи орун басары болгон Токон Мамытов, мурдагы тышкы иштер министри Аликбек Жекшенкулов, ошол кездеги мамлекеттик катчы Адахан Мадумаров, мурдагы президенттин жакын адамдарынын бири саналган экс-баш прокурор Элмурза Сатыбалдиев АКШнын аскер базасын чыгаруу үчүн сырттан кеңешчилер келгени тууралуу укпаганын айтышты. Бирок булардын көпчүлүгү мурдагы президент 2005 жана 2009-жылдардагы шайлоодо четтен келген политтехнологдордун кызматынан пайдаланганын четке каккан жок.
2005-жылы Курманбек Бакиевдин Бишкектеги шайлоо штабын башкарган, кийин тышкы иштер министри болгон Эднан Карабаев политтехнологдор келгенин мындайча эстеди:
- Политтехнологдор бардык шайлоолорго катышат да. Маселе алардын КМШдан же чет өлкөдөн келгенинде эле болот. Мисалы, мен Бишкектеги шайлоо штабды башкаргам. Бизде политтехнологдор болгон эмес. Бирок республикалык штабда кеңешчилер болсо керек эле. Азыр кимдер болгону эсимде жок.
Муну ошол жылдары Курманбек Бакиевдин маалымат катчысы болгон Нурлан Шакиев да бышыктады:
- 2005, 2009 жана 2011-жылкы шайлоодо чет өлкөлүк технологдор болгон. Мен айрымдарын өз көзүм менен көргөм. Мындай практика бар. Көп эле өлкөлөрдө "башы шишиген" консультанттарды чакырып, кеңешин угушат. Алар көп акча сурашат. Мисалы, мен аларга каршы чыгып келгем.
Буга байланыштуу "Проект" басылмасы жазгандай Манафорт менен Килимник АКШнын аскер базасын чыгаруу үчүн эмес, шайлоо алдында келиши мүмкүн экени айтылууда.
Коомдук ишмер Эдил Байсалов Пол Манафорттун Кыргызстанга катышы тууралуу акыркы маалыматтарды өз алдынча талдап чыккан. Ал эл аралык политтехнологдордун Кыргызстанга сапарын Олег Дерипаска каржылаган деген маалыматка ынанат. Байсаловдун божомолунда, буга чейин Орусияда жүргөн Дерипаска Кыргызстанга политтехнологдорду жөнөтүү менен өз бизнесинин кызыкчылыгын көздөгөн болушу мүмкүн:
- Манафорт менен Килимник Дерипаскага иштеп, 2005-жылы Кыргызстанда Бакиевдердин шайлоо кампаниясына катышкан дегенге таң калбайм. Себеби Дерипаска ошол жылдары Кыргызстанга каттап калган. Анын биздин өлкөдө бизнес кызыкчылыктары бар болчу.
Чынында эле ошол жылдары орусиялык олигарх Олег Дерипаска Кыргызстанда бир нече долбоорду ишке ашырууга кызыгып жүргөн. Алардын катарында 2003-жылдан тарта Камбар-Ата ГЭСин куруу, кийин Сандык кенин иштетүү үчүн завод куруу пландары болгон. Муну ошол кездеги мезгилдүү басма сөздөгү макалалардан көрүүгө болот.
Ошол эле кезде Пол Манафортту Кыргызстан менен байланыштырган дагы бир жагдай - анын Украинада ошол кездеги президент Виктор Януковичке кеңешчи катары тапкан каражатын Бишкекте жайгашкан "Азия универсал банк" аркылуу адалдаганы.
Былтыр март айында украин депутаты Сергей Лещенко Пол Манафорт 2009-жылы айрым төлөмдөрдүн изин жашыруу үчүн Белиздеги офшордук компанияны жана Кыргызстандагы банк эсебин колдонгонун айтып чыккан. Ал кезде "Азия универсал банкка" Курманбек Бакиевдин уулу Максим жана анын өнөктөштөрү ээлик кылып турган.
Эдил Байсалов америкалык политтехнолог дал ушул Максимдин чет өлкөлүк өнөктөштөрү аркылуу да мурдагы кыргыз бийлиги менен байланышта болушу мүмкүн деп божомолдойт:
- Ал учурда банк аркылуу акча ташып жатса, чоң консультанттарды тартышы мүмкүн. Ошол эле Михаил Надаль жана башкалары Манафортторду алып келип шайлоого жардам бериши толук ыктымал. Алар үчүн Украинанын президенти Януковичтин кампаниясын жүргүзгөн адамды алып келүү кыргыз бийлиги үчүн маанилүү болгон.
Убагында Украинада, Филиппинде жана Африканын бир катар өлкөлөрүндө иштеген политтехнолог Пол Манафорт АКШда шайлоо өнөктүгү жүрүп жатканда Дональд Трамптын штабына кошулуп, ошол жылдын июнь айында штабды жетектеп калган. Бирок Украинанын Аймактар партиясы ага 12,7 миллион доллар төлөгөнү жана ал салыктан качканы тууралуу кабарлар ачыкка чыккандан кийин штаб башчылыгынан кеткен. Мындан соң Манафорттун иши тергеле баштап, "Банктык алдамчылык", "Салык төлөөдөн качуу", "Чет өлкөлөрдөгү банк эсептерин жашыруу" өңдүү сегиз берене боюнча күнөөлүү деп тапты. Политтехнолог өзү бардык айыптарды четке кагып, эч кандай күнөөсү жок экенин айтып келет.
