Депутаттар Кыргызстандын бирден бир байлыгы саналган энергетика тармагын башкаруу системасы бузулуп, ачык акционердик коомго айланып калды деп сындашууда.
Мурдараак кыргыз өкмөтү министрликтин ордуна түзүлгөн “Улуттук энергетикалык холдинг компаниясы” тууралуу мыйзам долбоорун парламент кароосуна сунуштаган.
Улуттук энергетикалык холдингдин түзүлүшүн сынга алып, Энергетика министрлигин калыбына келтирүү демилгесин адегенде оппозициялык “Республика Ата-Журт” фракциясы көтөрүп чыкса, эми бул демилгени коалициялык көпчүлүктөгү депутаттар да жактай баштады. Бул кызуу талкууга кабылышына “Улуттук энергетикалык холдинг компаниясы жөнүндө” мыйзам долбоору түрткү берүүдө.
Келечеги күмөндүү холдинг
Коалициялык көпчүлүктөгү “Кыргызстан” фракциясы энергетика тармагында жүргүзүлүп жаткан реформаларды 29-апрелде талкуулап, структуралык мындай өзгөрүүнүн мамлекет үчүн пайда келтиреринен шек санаган пикирлер басымдуулук кылды. Депутат Нурланбек Макеев өкмөт бул аракети менен элди алдап жатат деди:
- Бул холдингде директорлор кеңеши бар. Демек бардыгы ошол жакка көз каранды. Өкмөт холдинг 100 пайыз акциясы мамлекетке карайт деп жалган айтып жатат. Чындыгында холдингдин колунда 80 пайыз эле акция бар, калган 15 пайыз Социалдык фонддуку жана беш пайызы жеке ишкерлердики. Демек бул акционердик коом.
Улуттук холдингдин макамы Ачык акционердик коомго барабар экенин Экономика министрлиги да моюнга алууда. Бирок өкмөт Энергохолдингдин келечегине ишенип жатканын, башкарууну бир колго топтоо аркылуу бул кирешелүү тармакта коррупцияны жоюуга жол ачыларын айтууда.
Экономика министринин энергетика тармагы боюнча орун басары Нурлан Садыковдун айтымында, Энергохолдингдин алдында төрт бөлүштүрүүчү жана үч энерго компания бириктирилип жатат. Муну менен тармактагы коммерциялык жоготууларды азайтып, коррупцияны жеңүү, бирдиктүү кадр системасын алып баруу жагы колго алынууда.
- Улуттук энергохолдинг компанияларын бирдиктүү корпоративдик стандартта башкарат. Бул бирдиктүү стратегия энергетика коопсуздугун камсыздайт. Электрди өндүрүү жана үзгүлтүксүз камсыздап, жоготууларды 13 пайызга жеткирүү тапшырмасын коюп жатат. Ошондой эле 83 млн сомго чукул дебитордук карызды 50 пайызга азайтуу үстүндө иш алып барат.
Министрлик ордуна келеби?
Анткен менен Улуттук энергетикалык холдинг компаниясын түзүүгө караганда, кайра министрликти кайтарып келүүгө ыктаган саясатчылардын катары өсүп жатат. Маселен, 28-апрелде парламентте өкмөттүн 2015-жылкы отчетун талкуулаган отурумунда КСДП фракциясынан депутат Рыскелди Момбеков энергохолдинг, тескерисинче, коррупциялык жаңы жолдорду ачат деп сындады:
- Биздин келечек энергетикада деп айтабыз. Бирок иш жүзүндө министрликти жоюп салдык. Коңшу Казакстанда Индустрия технология министрлигинен Энергетика министрлигин бөлүп өзүнчө түздү. Молдовада энергетика министринин вице-премьер деген макамы бар. Биздин энергобарондордун жасаган кыянаттыгы ушунда жатат. Эң чоң коррупция дагы ушул жерде жатат.
Ошентип энергетика тармагында жүргүзүлүп жаткан реформалардын долбоору парламенттин чоң жыйынына жете элек жатып, кызыл чеке талаш-тартышты жаратты. Энергетика системасын мамлекеттик холдингдин алдына бириктирүү маселеси бир жыл мурун Коргоо кеңешинин жыйынында сунушталып, «Улуттук энергетикалык холдинг» былтыр жыл соңунан тарта ишке киришкен. Андан бери бул тармак өкмөт токтомунун негизинде иштеп келатат.
