Аталган сейил бак аймагынын жогору жагындагы бак-дарактардын кыйылып, жаңыдан курулуш иштери башталганына нааразы экологдор каршылык аракеттерин уланта беришерин айтышууда.
Соттор сейил бакты кыйратууга уруксат бердиби?
28-февралда Жогорку Сот “Ата-Түрк" сейил багынын тегерегинде салынып жаткан элиталык үйлөрдүн мыйзамдуулугун жабык талкуулады. Адвокат Игорь Трофимовдун айтымында, Жогорку Сот аталган сейил бактын тегерегиндеги курулуштарга коюлган мораторийди алып салган Бишкек шаардык сотунун чечимин күчүндө калтырды.
"Ата-Түрк" паркына салынган үйлөр
- Факт боюнча Бишкек шаардык соту азыркы тапта сейил бакты кыйратып аткандарга мыйзамсыз курулуш иштерин улантууга уруксат берди. Ал эми Жогорку Сот Бишкек шаардык соттун бул чечимин дагы мыйзамдаштырып берди. Башкача айтканда соттор сейил бак аймагын андан ары кыйрата бергиле деп уруксат берип атат. Биз соттон мурда салынгандар го турсун, азыр куруп баштагандарды токтото туралы деп талап кылып атабыз. Эгер соттон жеңсек кайра үйлөрдү түрттүрөбүзбү? Андан көрө мыйзамсыз экени такталганча курулуш иштерин азыр токтото туруш керек.
“Ата-Түрк” сейил багынын жогору тарабында жалпы гүл бак тилкесине кирген бак-дарак, арча-карагайлардын туш-келди кыйылып, курулуш иштери башталганына нааразы экологдор Бишкек шаардык соттун чечимине каршы болуп Жогорку Сотко арызданышкан эле.
Эколог Алмаз Курманкулов сейил бактын Түштүк магистралга чейинки ондогон жер тилкеси мыйзамсыз берилип кеткенин айтат:
- Бул жерде берилип кеткен жер тилкеси жүздөн ашат го дейм, андан да көп. Бул бир гана токтом менен эмес, Октябрь акимчилиги, мэрия, шаардык кеңеш, республикадан дагы бере берген да. Ошондуктан кыйын болуп атпайбы такташ. Биз “Маалымат алуу укугу жөнүндө” мыйзамдын негизинде да маалымат сурасак бизге жооп бербей жатышат. Сот аркылуу кайрылсак да бербей жатат.
Азыркылар айыпты мурдагыларга оодарууда
Шаар бийлиги аталган сейил бактагы курулуш иштеринин мыйзамдуулугун иликтеп баштаганын “Азаттыкка” берген интервьюсунда мэр Иса Өмүркулов айткан. Башкалаа башчысы айрым соттор курулушту колдоп жаткандыктан, аны артка кайтаруу өтө оор болоорун белгилеген:
- Тилекке каршы Октябрь районунун акимчилигинин 412-токтомунун негизинде жерлердин баары мыйзамсыз берилген. Ошол мыйзамсыз берилген жерлерди бүгүн сот колдоду. Мен ошону токтотууга далбастап аракет кылдым, мыйзамсыз берилгенди сот мыйзамдаштырып берди. Ошонун негизинде курулуш иштери жүрүп жатса керек. Менин иштегениме 11 ай болуп калды, чиновник эмес, жөнөкөй жарандарга үй курууга жер берген жокмун.
"Ата-Түрк" паркына салынган үйлөр
Анткен менен адвокат Игорь Трофимов жашыл бакты жок кылууга каршы соттошпой коркуп жатат деп мэрияны сынга алды.
- Ооба, билем. Мэрия кантип соттошуп жатканын да билем. Мэрия кимге жер берилип калды, кимге берилбей калды, ким тизмени бузуп жер алып алды, мына ушуларды аныктап соттошуп атат. Алар бактардын мыйзамсыз кыйылып жатканына киришкенден коркуп атат. Бул жерде ар бир жер тилкеси эң аз десе он сотыхтан туура келет, андан азын көргөн эмесмин. Менин маалыматым боюнча, жердин бир сотыхы 40 миң доллар турат.
Сейил бактын тегерегиндеги мыйзамсыз делип аткан жерлер тууралуу Бишкек шаарынын Октябрь районунун акиминин орун басары Уран Кожалиевге кайрылдык. Анткени “Ата-Түрк” ушул районго карайт экен. Кожоналиевдин айтымында, учурда курулуш иштери жүрүп жаткан жерлер мурдагы бийлик учурунда мэрия, анан аталган акимият тарабынан берилип калыптыр.
- Муну мыйзамдуу, мыйзамсыз деп айта албайм. Себеби соттун чечими бар. Соттун чечими болгондон кийин мыйзамдуу да.
- Канча жер тилкеси берилген эле?
- Ал боюнча архитектурага кайрылсаңыз. Менде андай маалымат жок, картасы да жок. Бул жерлер 2006-2007-жылдары берилген экен, бизде маалымат жок. Акимчиликтин токтому да жок, жоголуп кетиптир. Канча кишиге чыккан, кандай чыкканыны айтып бере албайбыз, башка кишилер иштеген маалда чыккан да.
Дарактар кыйылган жер
Жогорку Соттун чечиминен соң арыз ээси эколог Алмаз Курманкуловду кайсы жерлер үчүн соттошуп жатканын көрсөтүүнү өтүнүп, "Ата-Түрккө" бардык.
- Бул жерде арча аллеясы бар эле. Булардын калыңдыгы төрт-беш кулач болуп атат. Ушунча өсүш үчүн 30-40 жыл керек. Ушул жерден өздөрүнө суу өткөрүп, казганда арчалардын тамырын кыйган да. Ошондон куурап калды булар. Абдан сонун аллея болчу. Анан да булар сейрек кездешет, негизинен бул арчалар эндемик Кыргызстанда.
Жогорку Соттон болсо эмненин негизинде курулуш иштерин улантууга уруксат бергенин сурап, жооп ала алган жокпуз. Кыйылган бак-дарактарды, арчаларды көрсөтүп жаткан Курманкулов канткен менен баштаган ишин акыр аягына чыгараарына үмүт артат.
Маалыматка караганда, 1992-жылы Бишкек шаардык кеңеши "Ата-Түрк" багынын чегин аныктаган. 2002-жылдан бери ал жерде мыйзам бузуу менен 130 участок бөлүнүп берилген. 2007-жылы 16-майда ошол кездеги президент Курманбек Бакиев бул бактын аймагында курулуп жаткан үйлөрдү жеринде көрүп, жеке үйлөрдү курууга уруксат берген чиновниктерди жоопкерчиликке тартуу маселесин көтөргөн эле. Андан көп өтпөй "парктын айланасындагы үйлөрдү курууга уруксат берген" делип "Ата-Түрк" паркы жайгашкан райондун акими иштен алынган.
Ошол эле жылдары жергиликтүү маалымат булактарына сейил бактын айланасындагы үйлөрдүн кожоюндарынын тизмеси чыккан. Алардын катарында Жогорку Соттун мурдагы төрагасы, депутат Курманбек Осмонов, мурдагы депутат Рашид Тагаев, мурдагы финансы министри Болот Абилдаев, ЖКнын экс-төрагасы Айтибай Тагаев, мурдагы айыл-чарба министри Александр Костюк, азыр Улуттук коопсуздук комитетинин башчысы Кеңешбек Дүйшөбаев (ошол кездеги ички иштер министри), экс-мамлекеттик катчы Осмонакун Ибраимовдун жана башка мурда-кийинки бийлик төбөлдөрүнүн аттары аталган.
Соттор сейил бакты кыйратууга уруксат бердиби?
28-февралда Жогорку Сот “Ата-Түрк" сейил багынын тегерегинде салынып жаткан элиталык үйлөрдүн мыйзамдуулугун жабык талкуулады. Адвокат Игорь Трофимовдун айтымында, Жогорку Сот аталган сейил бактын тегерегиндеги курулуштарга коюлган мораторийди алып салган Бишкек шаардык сотунун чечимин күчүндө калтырды.
- Факт боюнча Бишкек шаардык соту азыркы тапта сейил бакты кыйратып аткандарга мыйзамсыз курулуш иштерин улантууга уруксат берди. Ал эми Жогорку Сот Бишкек шаардык соттун бул чечимин дагы мыйзамдаштырып берди. Башкача айтканда соттор сейил бак аймагын андан ары кыйрата бергиле деп уруксат берип атат. Биз соттон мурда салынгандар го турсун, азыр куруп баштагандарды токтото туралы деп талап кылып атабыз. Эгер соттон жеңсек кайра үйлөрдү түрттүрөбүзбү? Андан көрө мыйзамсыз экени такталганча курулуш иштерин азыр токтото туруш керек.
“Ата-Түрк” сейил багынын жогору тарабында жалпы гүл бак тилкесине кирген бак-дарак, арча-карагайлардын туш-келди кыйылып, курулуш иштери башталганына нааразы экологдор Бишкек шаардык соттун чечимине каршы болуп Жогорку Сотко арызданышкан эле.
Эколог Алмаз Курманкулов сейил бактын Түштүк магистралга чейинки ондогон жер тилкеси мыйзамсыз берилип кеткенин айтат:
- Бул жерде берилип кеткен жер тилкеси жүздөн ашат го дейм, андан да көп. Бул бир гана токтом менен эмес, Октябрь акимчилиги, мэрия, шаардык кеңеш, республикадан дагы бере берген да. Ошондуктан кыйын болуп атпайбы такташ. Биз “Маалымат алуу укугу жөнүндө” мыйзамдын негизинде да маалымат сурасак бизге жооп бербей жатышат. Сот аркылуу кайрылсак да бербей жатат.
Азыркылар айыпты мурдагыларга оодарууда
2007-жылы ошол кездеги президент Курманбек Бакиев бул бактын аймагында курулуп жаткан үйлөрдү көрүп, ага уруксат бергендерди жоопкерчиликке тартуу маселесин көтөргөн. Бирок андан деле эч нерсе өзгөргөн жок...
Шаар бийлиги аталган сейил бактагы курулуш иштеринин мыйзамдуулугун иликтеп баштаганын “Азаттыкка” берген интервьюсунда мэр Иса Өмүркулов айткан. Башкалаа башчысы айрым соттор курулушту колдоп жаткандыктан, аны артка кайтаруу өтө оор болоорун белгилеген:
- Тилекке каршы Октябрь районунун акимчилигинин 412-токтомунун негизинде жерлердин баары мыйзамсыз берилген. Ошол мыйзамсыз берилген жерлерди бүгүн сот колдоду. Мен ошону токтотууга далбастап аракет кылдым, мыйзамсыз берилгенди сот мыйзамдаштырып берди. Ошонун негизинде курулуш иштери жүрүп жатса керек. Менин иштегениме 11 ай болуп калды, чиновник эмес, жөнөкөй жарандарга үй курууга жер берген жокмун.
Анткен менен адвокат Игорь Трофимов жашыл бакты жок кылууга каршы соттошпой коркуп жатат деп мэрияны сынга алды.
- Ооба, билем. Мэрия кантип соттошуп жатканын да билем. Мэрия кимге жер берилип калды, кимге берилбей калды, ким тизмени бузуп жер алып алды, мына ушуларды аныктап соттошуп атат. Алар бактардын мыйзамсыз кыйылып жатканына киришкенден коркуп атат. Бул жерде ар бир жер тилкеси эң аз десе он сотыхтан туура келет, андан азын көргөн эмесмин. Менин маалыматым боюнча, жердин бир сотыхы 40 миң доллар турат.
Сейил бактын тегерегиндеги мыйзамсыз делип аткан жерлер тууралуу Бишкек шаарынын Октябрь районунун акиминин орун басары Уран Кожалиевге кайрылдык. Анткени “Ата-Түрк” ушул районго карайт экен. Кожоналиевдин айтымында, учурда курулуш иштери жүрүп жаткан жерлер мурдагы бийлик учурунда мэрия, анан аталган акимият тарабынан берилип калыптыр.
- Муну мыйзамдуу, мыйзамсыз деп айта албайм. Себеби соттун чечими бар. Соттун чечими болгондон кийин мыйзамдуу да.
- Канча жер тилкеси берилген эле?
- Ал боюнча архитектурага кайрылсаңыз. Менде андай маалымат жок, картасы да жок. Бул жерлер 2006-2007-жылдары берилген экен, бизде маалымат жок. Акимчиликтин токтому да жок, жоголуп кетиптир. Канча кишиге чыккан, кандай чыкканыны айтып бере албайбыз, башка кишилер иштеген маалда чыккан да.
Жогорку Соттун чечиминен соң арыз ээси эколог Алмаз Курманкуловду кайсы жерлер үчүн соттошуп жатканын көрсөтүүнү өтүнүп, "Ата-Түрккө" бардык.
- Бул жерде арча аллеясы бар эле. Булардын калыңдыгы төрт-беш кулач болуп атат. Ушунча өсүш үчүн 30-40 жыл керек. Ушул жерден өздөрүнө суу өткөрүп, казганда арчалардын тамырын кыйган да. Ошондон куурап калды булар. Абдан сонун аллея болчу. Анан да булар сейрек кездешет, негизинен бул арчалар эндемик Кыргызстанда.
Жогорку Соттон болсо эмненин негизинде курулуш иштерин улантууга уруксат бергенин сурап, жооп ала алган жокпуз. Кыйылган бак-дарактарды, арчаларды көрсөтүп жаткан Курманкулов канткен менен баштаган ишин акыр аягына чыгараарына үмүт артат.
Маалыматка караганда, 1992-жылы Бишкек шаардык кеңеши "Ата-Түрк" багынын чегин аныктаган. 2002-жылдан бери ал жерде мыйзам бузуу менен 130 участок бөлүнүп берилген. 2007-жылы 16-майда ошол кездеги президент Курманбек Бакиев бул бактын аймагында курулуп жаткан үйлөрдү жеринде көрүп, жеке үйлөрдү курууга уруксат берген чиновниктерди жоопкерчиликке тартуу маселесин көтөргөн эле. Андан көп өтпөй "парктын айланасындагы үйлөрдү курууга уруксат берген" делип "Ата-Түрк" паркы жайгашкан райондун акими иштен алынган.
Ошол эле жылдары жергиликтүү маалымат булактарына сейил бактын айланасындагы үйлөрдүн кожоюндарынын тизмеси чыккан. Алардын катарында Жогорку Соттун мурдагы төрагасы, депутат Курманбек Осмонов, мурдагы депутат Рашид Тагаев, мурдагы финансы министри Болот Абилдаев, ЖКнын экс-төрагасы Айтибай Тагаев, мурдагы айыл-чарба министри Александр Костюк, азыр Улуттук коопсуздук комитетинин башчысы Кеңешбек Дүйшөбаев (ошол кездеги ички иштер министри), экс-мамлекеттик катчы Осмонакун Ибраимовдун жана башка мурда-кийинки бийлик төбөлдөрүнүн аттары аталган.
