Тынч митингге саясатчылардан Камчыбек Ташиев, Равшан Сабиров, парламент депутаттарынан Турсунбай Бакир уулу, Ыргал Кадыралиева да катышты.
Сөз алгандардын улам бири чогулгандар менен бирге "Алла улук" деп кыйкырып жатышты. Акцияга милициянын маалыматында беш жүз, уюштуруучулардын эсебинде миңдей адам катышты. Жогорку Кеңештин депутаты Турсунбай Бакир уулу франциялык журнал сөз эркиндигине жамынып алып, мусулмандардын ыйык сезими менен ойноп жатат деп нааразы.
- Сөз эркиндигин кыргыздардай эч ким баалабайт. "Баш кесмек бар, тил кесмей жок" деген макал кыргыздарда гана бар. Америкада, Францияда мындай макал жок. Сөз эркиндиги деп эле баарын айта бергенге болбойт да. Журнал карикатуралары менен пайгамбарды шылдыңдап жатат. Макул, мусулмандарды, президентин сындасын, бирок пайгамбарга неге асылышат? Алар чектен чыгып кетишти. Мусулмандардын ыйык сезими менен ойноп, намысына тийишти.
Акцияда сөз сүйлөгөндөрдүн көбү пайгамбардын карикатуралары аркылуу ислам дүйнөсүнө каршы атайын чагым уюштуруп жатат деп, Батыш өлкөлөрүн айыпташты. Алар “Шарли Эбдо” журналына болгон кол салууда каза болгондорду пайгамбарды мазактаганы үчүн жазаланды деп эсептешет.
Сөз эркиндиги менен диндин арасы
Укук коргоочу Төлөйкан Исмаилова акцияга чыккандар адамдын фундаменталдык укугу эсептелген сөз эркиндиги түшүнүгүн четке кагып жатканына нааразы. Анын ою боюнча мындай нааразылык акциялары эркин ой жүгүрткөн журналисттердин оозун жапканга барабар.
- Ушундай митингге саясатчылардын да катышканы алардын сөз эркиндигине карата каршы пикирин билдирет. Алар журналисттердин укугун, өнүгүүгө болгон жолду унутуп жатышат. Карикатуралар, шарждар кандайдыр бир пикир билдирүүнүн жолу. Биз эч убакта журналисттерге "аны кыл, муну кылба" деп айта албайбыз. Карикатуралар аркылуу коомдогу терс көрүнүштөр чагылдырылат.
Дин менен сөз эркиндиги ортосундагы аялуу маселе боюнча саясатчылардын митингге чыгып, пикирлерин ачык билдириши шайлоо алдында упай топтоону көздөйт дегендер да жок эмес. Мындай пикирин саясат талдоочу Марс Сариев билдирди:
- Бир жагынан караганда Францияда атайын эле чагым болду. Алардын бир жактуу эле мусулмандарды жамандап жатканы туура эмес. Бирок биздин саясатчылар ушул акцияны да өз кызыкчылыгына пайдаланып кетишти. Анткени, шайлоо жакындап калды. Алар ушундай акциялар аркылуу аброй топтогонго аракет кылышат.
Битке өчөшүп, көйнөгүңдү отко салба...
Мурдагы муфтий Чубак ажы Жалилов “Шарли Эбдо” журналы улам нускасын көбөйтүп, мусулмандар улам бир акцияга чыккан тирештин арты өкүнүч менен аяктарын эскертет. Ал мусулмандарды акцияга эмес, сабырдуулукка чакырат.
- Мусулмандарды сабырдуулукка, токтоолукка чакырат элем. Биз Мухаммед пайгамбарды өрнөк тутуп, бийик болушубуз керек. Мындай учурда мусулмандар өзүнүн бийиктигин көрсөтүшү керек. Кыргыздар "ит үрө берет, кербен жүрө берет" деп коюшат эмеспи.
7-январда Париждеги “Шарли Эбдонун” кеңсесине куралчан кишилер бастырып кирип, басылманын сегиз кызматкерин жана дагы төрт адамды атып кетишкен. Кылмышкерлер муну журналда жарыяланган Мухаммед пайгамбардын карикатуралары үчүн өч алуу экенин айтышкан. 14-январда журналдын жаңы санында Мухаммед пайгамбардын дагы бир карикатурасы жарыяланган. Анда пайгамбар “Мен Шарлимин” деген жазууну кармап турганы тартылган. Буга бир катар өлкөлөрдө миңдеген мусулмандар нааразылыгын билдирип, көчөгө чыгышкан.
