Убада берилген социалдык жардамдар жетиштүү болуп жатабы? Аз камсыз болгон үй-бүлөлөргө кандай колдоо көрсөтүлүүдө? Ал дарегине жетип жатабы? Элди социалдык колдоодо коомдук уюмдар жана ыктыярчылар менен кантип иштеш керек?
«Арай көз чарай» талкуусуна Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлигинин статс-катчысы Каныбек Адиев, экономика боюнча эксперт Элдар Абакиров жана Эл аралык кызыл жарым ай коомунун өкүлү Бегимай Асанова катышты.
«Азаттык»: - Каныбек мырза, кыргыз өкмөтү коронавирус илдетине байланыштуу бүгүнкү кырдаалда элди социалдык жактан колдоо максатында кошумча иш жүргүзүлөрүн билдирди эле. Кимге, кандай жардам көрсөтүлүүдө?
Каныбек Адиев: - Учурда Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлиги аркылуу 517 миң адам ар кандай социалдык төлөм, жардам алат. Биздин министрликке караштуу райондук жана шаардык башкармалыктар бул боюнча иш алып барышууда.
Биринчиден, эгерде бүгүнкү кырдаалга байланыштуу, биздин жарандар берилип жаткан социалдык төлөмдөрдү убагында ала албай калса, алардын мөөнөттөрүн 1-майга чейин узартабыз.
Экинчиден, азыркы күндө аз камсыз болгон үй-бүлөлөр үчүн 5 миң тонна ун таратылып жатат, тизмелери түзүлгөн, ага жергиликтүү бийлик жардам берип жатышат. Мындан сырткары Дүйнөлүк азык-түлүк программасынын алкагында 536 тонна ун жана 40 тонна өсүмдүк майы бериле турган болду. Эртеңден баштап жер-жерлерге жеткириле баштайт. Бул жардам буга чейин төлөнүп келген жөлөкпулдан, башка жардамдан сырткары берилет. Бул да аз камсыз болгон жарандарга тизме менен таркатылат.
Ар бир үй-бүлөгө 3 каптан ун, 15 литрден май туура келүүдө. Ошондой эле дагы 1 миң тоннадан ашык унду май айында жардам катары беребиз деп турабыз.
«Азаттык»: - Жардам көрсөтүлүп жаткан жарандарды кантип тандайсыздар?
Каныбек Адиев: - Бизде ар бир башкармалыкта жардамга муктаж адамдардын тизмеси бар. Ар бир үй-бүлө, жеке жаранга чейин билебиз. Азыркы жардам бизден жөлөкпул алгандардын баарына эмес, коомдун өтө аялуу катмарына гана берилет. Ошол аз камсыз болгон жарандарды акы төлөнгөн коомдук иштерге да тартабыз, атайын окутуу жүргүзөбүз.
«Азаттык»: - Элдар мырза, бүгүнкү абалга байланыштуу өкмөттүн көрүп жаткан чаралары жетиштүүбү? Ал өз убагында болуп жатабы? Бул ишти алып барууда эмнеге биринчи көңүл бурулушу керек эле?
Элдар Абакиров: - Мен ушундай оор кырдаалда башка өлкөлөр эмне кылып жатышканын карап чыктым. Бери дегенде ондон ашык мамлекеттин тажрыйбасын окудум: ошол эле Орусия, Казакстан, Өзбекстан, Чехия, Германия, Улуу Британия, Жапония ж.б. Азыркы оор күндөрдө Эмгек жана социалдык өнүктүрүү министрлигинин бүгүнкү жасап жаткан иштери канчалык маанилүү экенин билбейм. Министрликтин аракеттери коронавирус илдетине байланыштуу кырдаалды өзгөртө алабы деген суроо туулат. Жооп мындай: учурда миңдеген кыргызстандыктар жумушсуз калды. Орусиянын өкмөт башчысы 22 миллион адам жумушун жоготконун моюнга алды.
Өзгөчө тейлөө тармагындагы адамдар катуу жапа чегишүүдө. Кыргызстандын Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлигинен ушул убакка чейин тиешелүү сандагы жарандар социалдык жардам алып келишкен, дагы эле ала беришет, абал өзгөрбөйт, кеп анда эмес. Маселе азыр каптап жаткан илдеттин айынан 100 миңдеген адамдардын жумушсуз калышында. Биз аларга кандай социалдык колдоо көрсөтө алабыз? Алар эми үй-бүлөлөрүн кантип багат деген чоң суроо турат.
Бул маселенин үстүнөн жалаң эле Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлиги эмес, Экономика министрлиги да катуу ойлонушу керек. Мисалы, Казакстан менен Өзбекстан илдеттин айынан канча адам жумушсуз каларын, аларга карата кандай чаралар көрүлөрүн аныктап, так маалыматтарды айтып жатышат. Казакстан ошондой жардамга муктаж боло турган 1,5 миллиондон ашык адамга 42 миң теңгеден (8 миң сом) төлөөгө даяр экенин так планын жарыялап жатат. Демек, биздин өкмөт жасай турган так кадамдарын билдириши керек.
«Азаттык»: - Бегимай айым, Кызыл жарым ай коому элге жардам көрсөтүп жатканы айтылууда. Сиздердин уюм кимге, кандай формада, канча суммада көмөк көрсөтүп жатасыздар?
Бегимай Асанова: - Дүйнөдө COVID-19 илдетинин жайылып жатканына байланыштуу Кыргызстандагы социалдык колдоо програмасынын алкагында 263 ашык ыктыярчылар тартылып, иш алып баруудабыз. Ыктырчылардын жардамы менен маалыматтарды топтоо иштери жүрдү. 1-марттан 31-мартка чейин жалпы суммасы 1 миллион сомдон ашык суммага 1300 үй-бүлөгө жардам таратылды.
«Азаттык»: - Сиздер жардам кылган 1300 үй-бүлөнүн жардамга муктаж экенин кандай критерийлер менен аныктадыңыздар?
Бегимай Асанова: - Ким кандай жардамга муктаж экендиги боюнча тизмени бизге Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлиги берет. Биз ошол боюнча элге жеткирип беребиз. Биз мындай жардамды министрлик менен бирге дагы улантмакчыбыз.
Эскертүү!
«Азаттыктын» материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: кайсы бир саясий партияга, топко үгүттөгөн, же каралаган, бир нече жолу кайталап жиберилген, адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлер жарыяланбайт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер сайтка чыкпайт. Модератор пикирлерди жарыялоо же андан баш тартуу укугун өзүнө калтырат.
