Майрамбек Осмонов тоолуу Токтогулдун Толук айылында төрөлгөн. Токмоктогу маданият техникумун бүтүргѳн.
Азыркы тапта Бүбүсара Бейшеналиева атындагы көркөм өнөр (искусство) институтунун 4-курсунда окуйт.
Ошто, Жалалабадда, Бишкекте өткөн эстрада ырчылары жана куудулдарынын республикалык бир катар сынактарынын, фестивалдарынын лауреаты. 1996-жылы Бишкекте өткөн республикалык “Чоңко” куудулдар фестивалында калыстар тобунун чечими менен Майрамбекке "куудул" деген наам ыйгарылган.
Ал өзү теңдүү кесиптештеринен чукугандай сөз тапкан тапандыгы, тамашанын балын тамыза куюлуштурган кепкөйлүгү, ажардуулугу, чымчыкей, жанытмаларынын курчтугу менен айырмаланат. Айрыкча, ал тигил же бул инсандын үнүн, кебете-кешпирин, баскан турганын келиштире образдуу туурайт.
- Майрамбек мырза, канча жашыңыздан баштап куудулук өнөргө кадам таштадыңыз?
- Менин куудулдук өнөрүм кичинекей кезимден эле башталды деп эсептейм. Биздин айылдагы мектепте Колхозбек деген агайым мугалим болуп иштечү. Ал мен эң жаман көргөн эсеп сабагынан экзамен ала турган болуп калды. Эртең экзамен деген күнү классташтарым менен түнү бою эмне кылам деп акылдашсам, бир балабыз: “ Майрамбек, эсиңдеби, агайдын үйү менен ашканасынын каалгалары тушма-туш турат. Ошону айла таап, эптеп бекитишиң керек. Ошондо гана сенин жаның калат” деди. Ичимден “таппасаң сыйпалап кал” дедим да, атамдын кыйып койгон теректеринин эң оорунан тандап, агайым уктаган маалда эптеп көтөрүп барып, үйүнүн эшиги менен ашканасынын эшигине эмне болсо ошо болсун деп тиреп койдум. Эртеси агайым экзаменге келбей калды. Ошентип, ошол күнкү экзамен күйүп кеткен эле. Менин куудулдугум ушундан башталды го деп ойлойм.
- Майрамбек мырза, эң алгачкы жолу кимдерди туурадыңыз эле? Эсиңизде болсо ошолордон туурай отурсаңыз?
- Айылда Добулбек деген агайым бар эле. Ал мектепте иштечү. Дене тарбиядан сабак берчү. Бирок, негедир ал сабак учурунда дене тарбиядан суроо бербестен, таптакыр башка тема боюнча суроолорду берер эле. Маселен, агай: “Майрамбек, сүйлѳм деп эмнени айтабыз”, деп сураганда, мен “агай, биз денетарбия сабагын өтүп жатабызбы же кыргыз тилинби”, десем, агайым “Майрамбек, сен мага каяша айтпа. Сүйлөм деп эмнени айтабыз”, - дей берчү. Ошентип, коркконубуздан физкультура сабагынын ордуна кыргыз тилсабагына даярданаар элек.
Дагы бир окуя. Айылыбызда жакшы көргөн чоң апабыз бар эле. Ал кишинин тили бир аз келегей боло турган. Бир күнү чоң энелерим боз үйгѳ чогулушту. Байкасам алардын арасында баягы жакшы көргөн чоң апам жок. Ошондо, бозүйдүн сыртында туруп: “Өлүгүңдү көрөйүндөр, мени таштап коюп, өздөрү быякка баса беришкендерин кара. Ой, бул кемпирлерден ыйман кетип калганбы? Мени деле ала келишпейби? Өзүм картаң болсом, жакшы баса албасам. О, өлүгүңдү көрөйүндөр”, деп туурасам эле үйдө отурган кемпирлер: “Ой, кокуй, баягы чоң апабыз келаткан турбайбы” дешип, атып чыгышты. Анан алар мени көрө коюшуп: “О, өлүгүңдү көрөйүн десе, сен белең Кыпчактын баласы”, - дешип, кайра үйгө кирип кетишти.
- Майрамбек мырза, өкмөттүн жетекчилерин баш, коомдук ишмерлерди, ажыларды, жазуучуларды, ырчыларды төш кылып башка кесип ээлерин да туурап жүрөсүз. Мүмкүн болсо, илхамыңыз келип турса, алардын бир-экөөсүн туурап берсеңиз?
- Жазуучу, Кыргыз улуттук телерадио корпорациясынын "Коломто" берүүсүнүн такай катышуучусу Жакып Медетовго төрт катын алуу боюнча собол таштаганымда ал: «"Коломто" деген берүүнүн телекөрүүчүлөргө чоң пайдасы бар. Алып баруучу Бейшенбек Бекешов төрт катын алуу боюнча айтты деп ошонун аркасынан чуркап жүргөнүбүз болбойт. Ал деле эптеп-септеп китептен таап алып окуп айтып атат. Ал дагы эптеп жанын багыш керек. Ал эми бир катыныңа бир бутуң оң. Эки катынга катар чуркап жүрө берсең эки бутуңан айрылып өлүп каласың. Бир күнү бутуңдан айрылгандан кийин эки катыныңа эмес, бир катыныңа да керегиң жок болуп калат. Мен ойлойм, бир катынды жакшылап багып, төрөп берген балдарын чоңойтуп, тарбиялап алсак жакшы болор эле. Эки-үч катынды кандай эркектер алат - акылым да жетпейт. Маселен, мен бага албайм, айнанайындар», - деген.
Кѳп аял алуу жөнүндѳ Кыргызстандын мурдагы муфтийи Кимсанбай ажыны Майрамбек Осмонов:
- Пайгамбарыбыз Мухамбет алейхи саламды бир нече катын алган деп айтып жүрөбүз. Бирок, аны эч ким көргөн жок. Ошон үчүн мен жаш болсо да муфтий болгон Муратаалы ажы айткандай, бир катынды жакшы багып алсак, калганын көрө жатабыз. Менимче, бир катын алган эле туура болот. Ал эми эки-үч катын алганга Кыргыз мамлекетинин дагы каражаты жетпейт - деп туурады.
- Майрамбек мырза, азыркы күндөгү куудулдардын аткаруучулук чеберчиликтери, репертуарлары жөнүндө жеке оюңуз кандай?
- Менин оюмча, азыркы куудулдардын ичинен аткаруучулук чеберчилиги, репертуары, өнөрү жагынан Жаныбек Алыкулов күчтүү. Андан кийин "диплому жок режиссер" деп аталган Абдылда Иманкуловдун куудулдук чеберчилиги да күчтүү. Жаныбек ар тараптуу, көп жактуу куудул. Ал пародия багытында орус, кыргыз тилдеринде сүйлөп, угармандардын жарпын жазат. Аткаруучулук чеберчилиги мыкты. Маркум Манас да жакшы куудул эле. Ал эми калган куудул сөрөйлөр кечирип коюшсун, аман эле болушсун. 1992-жылы куудулмун деп сахнага бир жолу чыгып алып, өмүр бою жашайм дебей, эмгектениш керек.
Азыркы тапта Бүбүсара Бейшеналиева атындагы көркөм өнөр (искусство) институтунун 4-курсунда окуйт.
Ошто, Жалалабадда, Бишкекте өткөн эстрада ырчылары жана куудулдарынын республикалык бир катар сынактарынын, фестивалдарынын лауреаты. 1996-жылы Бишкекте өткөн республикалык “Чоңко” куудулдар фестивалында калыстар тобунун чечими менен Майрамбекке "куудул" деген наам ыйгарылган.
Ал өзү теңдүү кесиптештеринен чукугандай сөз тапкан тапандыгы, тамашанын балын тамыза куюлуштурган кепкөйлүгү, ажардуулугу, чымчыкей, жанытмаларынын курчтугу менен айырмаланат. Айрыкча, ал тигил же бул инсандын үнүн, кебете-кешпирин, баскан турганын келиштире образдуу туурайт.
- Майрамбек мырза, канча жашыңыздан баштап куудулук өнөргө кадам таштадыңыз?
- Менин куудулдук өнөрүм кичинекей кезимден эле башталды деп эсептейм. Биздин айылдагы мектепте Колхозбек деген агайым мугалим болуп иштечү. Ал мен эң жаман көргөн эсеп сабагынан экзамен ала турган болуп калды. Эртең экзамен деген күнү классташтарым менен түнү бою эмне кылам деп акылдашсам, бир балабыз: “ Майрамбек, эсиңдеби, агайдын үйү менен ашканасынын каалгалары тушма-туш турат. Ошону айла таап, эптеп бекитишиң керек. Ошондо гана сенин жаның калат” деди. Ичимден “таппасаң сыйпалап кал” дедим да, атамдын кыйып койгон теректеринин эң оорунан тандап, агайым уктаган маалда эптеп көтөрүп барып, үйүнүн эшиги менен ашканасынын эшигине эмне болсо ошо болсун деп тиреп койдум. Эртеси агайым экзаменге келбей калды. Ошентип, ошол күнкү экзамен күйүп кеткен эле. Менин куудулдугум ушундан башталды го деп ойлойм.
- Майрамбек мырза, эң алгачкы жолу кимдерди туурадыңыз эле? Эсиңизде болсо ошолордон туурай отурсаңыз?
- Айылда Добулбек деген агайым бар эле. Ал мектепте иштечү. Дене тарбиядан сабак берчү. Бирок, негедир ал сабак учурунда дене тарбиядан суроо бербестен, таптакыр башка тема боюнча суроолорду берер эле. Маселен, агай: “Майрамбек, сүйлѳм деп эмнени айтабыз”, деп сураганда, мен “агай, биз денетарбия сабагын өтүп жатабызбы же кыргыз тилинби”, десем, агайым “Майрамбек, сен мага каяша айтпа. Сүйлөм деп эмнени айтабыз”, - дей берчү. Ошентип, коркконубуздан физкультура сабагынын ордуна кыргыз тилсабагына даярданаар элек.
Дагы бир окуя. Айылыбызда жакшы көргөн чоң апабыз бар эле. Ал кишинин тили бир аз келегей боло турган. Бир күнү чоң энелерим боз үйгѳ чогулушту. Байкасам алардын арасында баягы жакшы көргөн чоң апам жок. Ошондо, бозүйдүн сыртында туруп: “Өлүгүңдү көрөйүндөр, мени таштап коюп, өздөрү быякка баса беришкендерин кара. Ой, бул кемпирлерден ыйман кетип калганбы? Мени деле ала келишпейби? Өзүм картаң болсом, жакшы баса албасам. О, өлүгүңдү көрөйүндөр”, деп туурасам эле үйдө отурган кемпирлер: “Ой, кокуй, баягы чоң апабыз келаткан турбайбы” дешип, атып чыгышты. Анан алар мени көрө коюшуп: “О, өлүгүңдү көрөйүн десе, сен белең Кыпчактын баласы”, - дешип, кайра үйгө кирип кетишти.
- Майрамбек мырза, өкмөттүн жетекчилерин баш, коомдук ишмерлерди, ажыларды, жазуучуларды, ырчыларды төш кылып башка кесип ээлерин да туурап жүрөсүз. Мүмкүн болсо, илхамыңыз келип турса, алардын бир-экөөсүн туурап берсеңиз?
- Жазуучу, Кыргыз улуттук телерадио корпорациясынын "Коломто" берүүсүнүн такай катышуучусу Жакып Медетовго төрт катын алуу боюнча собол таштаганымда ал: «"Коломто" деген берүүнүн телекөрүүчүлөргө чоң пайдасы бар. Алып баруучу Бейшенбек Бекешов төрт катын алуу боюнча айтты деп ошонун аркасынан чуркап жүргөнүбүз болбойт. Ал деле эптеп-септеп китептен таап алып окуп айтып атат. Ал дагы эптеп жанын багыш керек. Ал эми бир катыныңа бир бутуң оң. Эки катынга катар чуркап жүрө берсең эки бутуңан айрылып өлүп каласың. Бир күнү бутуңдан айрылгандан кийин эки катыныңа эмес, бир катыныңа да керегиң жок болуп калат. Мен ойлойм, бир катынды жакшылап багып, төрөп берген балдарын чоңойтуп, тарбиялап алсак жакшы болор эле. Эки-үч катынды кандай эркектер алат - акылым да жетпейт. Маселен, мен бага албайм, айнанайындар», - деген.
Кѳп аял алуу жөнүндѳ Кыргызстандын мурдагы муфтийи Кимсанбай ажыны Майрамбек Осмонов:
- Пайгамбарыбыз Мухамбет алейхи саламды бир нече катын алган деп айтып жүрөбүз. Бирок, аны эч ким көргөн жок. Ошон үчүн мен жаш болсо да муфтий болгон Муратаалы ажы айткандай, бир катынды жакшы багып алсак, калганын көрө жатабыз. Менимче, бир катын алган эле туура болот. Ал эми эки-үч катын алганга Кыргыз мамлекетинин дагы каражаты жетпейт - деп туурады.
- Майрамбек мырза, азыркы күндөгү куудулдардын аткаруучулук чеберчиликтери, репертуарлары жөнүндө жеке оюңуз кандай?
- Менин оюмча, азыркы куудулдардын ичинен аткаруучулук чеберчилиги, репертуары, өнөрү жагынан Жаныбек Алыкулов күчтүү. Андан кийин "диплому жок режиссер" деп аталган Абдылда Иманкуловдун куудулдук чеберчилиги да күчтүү. Жаныбек ар тараптуу, көп жактуу куудул. Ал пародия багытында орус, кыргыз тилдеринде сүйлөп, угармандардын жарпын жазат. Аткаруучулук чеберчилиги мыкты. Маркум Манас да жакшы куудул эле. Ал эми калган куудул сөрөйлөр кечирип коюшсун, аман эле болушсун. 1992-жылы куудулмун деп сахнага бир жолу чыгып алып, өмүр бою жашайм дебей, эмгектениш керек.
