Экс-банкир Аблязов Франциядан Украинага жөнөтүлөт

Качкын банкирди 31-июлда француздардын атайын полициясы Канн шаарына чукул жердеги курорт жайда камакка алган. Экс-ан-Прованс шаарчасында болгон соттук угууда Аблязов Украинанын өтүнүчүнө ылайык кармалганын прокурор Солаж Леграс маалымдады.

Француз прокурору Мухтар Аблязовду өткөрүп берүү өтүнүчү Украинадан тышкары “Орусиядан, Казакстандан жана башка өлкөлөрдөн да бардыгын” “Азаттыкка” телефон аркылуу берген интервьюсунда айтты:

- Аблязовду экстрадициялоо боюнча өтүнүч башка өлкөлөрдөн да келди. Бирок биз азыр Украинанын талабын карап жатабыз. Казакстандан да өтүнүч бар. Бирок эки өлкө ортосунда экстрадиция боюнча келишим жок болгондуктан, аны өткөрүп берүү мүмкүн эмес. Орусиядан да сураныч болду. Биз ал талапты карай элекпиз. Анткени бизде чечим кабыл алгандай же өтүнүчтүн али күчүндө экенин аныктагандай бардык маалымат жок.

Рейтер агенттигинин кабарлашынча, Франциянын 30 өлкө, анын ичинде Украина жана Орусия менен жарандарды экстрадициялоо боюнча келишими бар.

Леграс айымдын сөзүнө караганда, эми украин бийликтери Аблязовду өткөрүп алуу себебин негиздеген документти 40 күн арасында камсыздаш керек. Андан соң сот чечим кабыл алууга тийиш. Ошентип, "Аблязов келерки жылдын жазына барып гана экстрадиция болот", деди прокурор. Ошол эле учурда Аблязовду күрөөгө бошотуу мүмкүн эместигин эскертти:

- Ал абак жайда кармалышы ыктымал. Бул экстрадицияга тиешелүү көпчүлүк иштерге мүнөздүү нерсе. Ал өзүн бошоткула деп талап кыла алат. Бирок чоң күрөө төлөнсө да, андайга мүмкүн эмес. Себеби, анын Францияда эч кандай расмий дареги жок.

Украинада Мухтар Аблязов жетектеген БТА банкынын өкүлчүлүгү бар болчу. Лондондо чыкчу “Financial Times” гезити атын атабаган адвокатка шилтеп жазышынча, аны расмий Киев тез эле Казакстанга өткөрүп берет. Качкын миллиардер Украинада финансылык көз боёмочулук кылган, банктын мүлкүн менчиктеп алган деп айыпталууда жана ар бир айып боюнча 12 жылга кесилиши турган иш.

Орусиянын Тергөө комитетинин билдиришинче, Аблязов мыйзамсыз амалдар менен БТА банктын өлкөдөгү бөлүмдөрүнөн 70 млн. долларды шыпырып алган.

Казакстандын БТА банкынын мурдагы башчысы Мухтар Аблязов президент Назарбаевдин бийлигин сындагандардын ичинен төбөсү көрүнгөнү жана эң таасирдүүсү деп саналат. Ал Ата журтунан 2009-жылы БТА банк өкмөттүн башкаруусуна өткөндөн кийин чыгып кеткен.

Расмий Астана экс-банкирди “финансылык былыктары” бар, жалпы жонунан 4 млн. долларды мойсоп кеткен деп айыптап жүрөт. Аблязов өзүн саясый куугунтуктун курмандыгы деп эсептейт жана 2011-жылы Британиядан саясый баш паанек алган. Бирок Британ соту Аблязовдун 90 млн. долларлык мүлкү сатылып, акчасы БТА банктын кредиторлоруна берилсин деген өкүм чыгарган. Ал өкүмдү аткарбай койгону үчүн 2012-жылы 22 айга кесилген, андан соң олигарх Британияны таштап кеткен.

Казакстандагы кээ бир маалымат каражаттары, анын ичинде оппозициячыл “Respublika” гезити жана Борбор Азия өлкөлөрүнө багытталган К+ телеканалы Мухтар Аблязовго таандык экени айтылып келет.

Алматылык журналист Сергей Дуванов эгер Аблязов Орусияга же Казакстанга өткөрүлүп берилсе, бул Казакстандын демократиялык күчтөрүнө урулган катуу сокку деп санайт:

- Эгер ал экстрадиция кылынса, бул жалпы казак оппозициясына урулган оңолгус сокку болот. Себеби азыр Аблязов оппозициянын саясый майданындагы негизги оюнчулардын бири. Ал Ак-Ордого өтө радикалдуу каршы турат. Ал непада экстрадиция болсо, бул Казакстандын демократиялык күчтөрүнө урулган абдан олуттуу сокку.

Өткөн аптада Испаниянын соту Аблязовдун мурдагы кеңешчиси жана жан сакчысы Александр Павловду Казакстанга өткөрүп берүү тууралуу чечим чыгарган. Ал мекенинде террорчулук кылган жана финансылык көз боёмочулуктарды жасаган деп айыпталууда. Саясый жүйөдөн улам кармалдым деген Павлов Мадрид сотуна доо арыз жазды.

Аблязовдун аялы Алма Шалабаева менен алты жашар кызы май айынын соңунда Римдин четинде кармалып, кийин Казакстанга өткөрүлгөн. Ал үчүн Италия өкмөтү катуу сынга алынган жана Ички иштер министринин канцелярия башчысы кызматтан айдалган.