Европадагы кызматташтык жана коопсуздук уюмунун (ЕККУ) Парламенттик ассамблеясынын өкүлдөрү кыргыз сотунун "Азаттык Медианын" ишмердигин токтотуу чечимине тынчсыздануу билдиришти.
Демократия, адам укуктары жана гуманитардык маселелер боюнча комитетинин төрагасы, вице-төрагасы жана баяндамачысы Николоз Самхарадзе (Грузия), Фарах Карими (Нидерланд) жана Йохан Бюсер (Швеция) 27-апрелде билдирүү жасашты. Алар "Азаттыкты" жабуу - Кыргызстандагы маалымат каражаттарынын эркиндигине чоң залакасын тийгизе турганын белгилешти.
ЕККУ Парламенттик ассамблеясынын өкүлдөрү акыйкатчы Атыр Абдрахматованы кызматтан алуу аракети болуп жатканын да белгилеп, буга өкүнүч билдиришти. Алар муну өкмөттүн омбудсмендин ишине бут тосуу катары баалады.
- 27-апрелде Бишкектин Ленин райондук сотунун судьясы Чолпон Каримбаева "Азаттык Медиа" мекемесинин ишмердигин токтотуу тууралуу чечим чыгарды. Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги “Азаттыктын” ишмердигин токтотуу өтүнүчү менен сотко арызданган.
"Эркин Европа/Азаттык" радиосу соттун "Азаттык Медианын" ишмердигин токтотуу тууралуу "чектен чыккан" чечимине каршы даттанарын бул эл аралык медиа корпорациянын президенти Жейми Флай билдирди.
Министрликтин "Азаттык Медиага" каршы жазган доо арызында эл аралык компаниянын “Настоящее время” телеканалы кыргыз-тажик чек арасындагы былтыркы жаңжалды чагылдырууда "тажик журналисти эфирде бир тараптуу сүйлөдү" деген жүйө келтирилген.
- Омбудсмендин маселесинде Жогорку Кеңештин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот-укук маселелери жана регламент тууралуу комитети 27-апрелде кезексиз жыйынга чогулган. Анда акыйкатчы Атыр Абдрахматованы мөөнөтүнөн мурда кызматтан алуу тууралуу "Ата-Журт Кыргызстан" фракциясынын сунушун карап, аны көпчүлүк добуш менен жактырды. Эми бул маселе парламенттин кезектеги жалпы жыйынында каралып, добушка коюлат.
Бир апта мурун Абдрахматова Жогорку Кеңештин шаршембидеги жыйынында соңку бир жылдын ичиндеги адам укуктарынын абалы тууралуу баяндама жасаган. Айрым депутаттар анын баяндамасын токтотууну, суроо-жооп да кылбай, ишенбөөчүлүк көрсөтүүнү сунуштап чыгышкан.
Акыйкатчы түрдүү каралоого кабылып жатканын сөз эркиндиги, жапырт камоолор боюнча оюн ачык айтып чыгып жатканына байланыштырып келет.
Америка Кошмо Штаттарынын Кыргызстандагы элчилиги кыргыз сотунун “Азаттык Медиа” мекемесинин ишин токтотуу тууралуу чечимине байланыштуу билдирүү таратты. Бүгүн 29-апрелде жарыяланган билдирүүсүндө элчилик “АКШ 25 жылдан бери көз каранды эмес маалыматтын ишенимдүү булагы болуп келе жаткан “Азаттык” боюнча сот чечими тууралуу кабарларга терең тынчсызданууда” деп белгиледи:
«“Азаттыктын” иштөө мүмкүнчүлүгүн жоготушу Кыргыз Республикасынын президенти Садыр Жапаровдун басма сөз жана сөз эркиндиги тууралуу билдирүүлөрүнө шек келтирет. Биз “Азаттыктын” ар бир арызын калыс жана кылдат карап чыгууга чакырабыз», - деп айтылат элчиликтин билдирүүсүндө.
Кыргызстандагы отуздан ашуун медиа уюм “Азаттык” радиосу болуп көрбөгөндөй кысымга дуушар болуп жатканын белгилеп, анын айланасындагы соңку абалга байланыштуу бийликке кайрылуу жолдоду. 28-апрелде жарыяланган кайрылуусунда алар “кысымды жана кылмыш куугунтугун токтотууга, сайттын ишин жандандырууга, банктык эсепке коюлган бөгөттү алып салууга” чакырышты.
Кайрылууда бир гана видеоматериал үчүн “Азаттыкты” “согушка үгүттөгөн” деп айыптоо акылга сыйбаган көрүнүш болуп жатканы, андай шек “жаңжалды тутандыруу идеялары атайылап, системалуу түрдө” жайылтылган учурда гана пайда болушу мүмкүн экендиги белгиленди.
«“Азаттык Медиа” редакциясы андай маалымат тараткан эмес. “Настоящее время” берүүсүнүн сотто каралган материалында журналисттер болгону эки өлкөнүн расмий мамлекеттик органдарынын маалыматын гана айтышкан. Мындай практика иштин кесипкөй стандарттарына шайкеш келет, мында маалымат эки тараптын тең жүйөлөрүн берүү менен чогултулат. Маданият министрлиги өзү да доо арызында “Азаттык Медиа” кыргыз тарап Тажикстандын чек ара кызматы жарыялаган маалыматты четке какканын белгилеген. Сотко өткөн материалдан тышкары 2022-жылдын 13-сентябрынан 17-сентябрына чейин “Азаттык Медианын” командасы Тажикстан менен чек арадагы кырдаалдын айланасында 50дөн ашык материал даярдап, журналисттер болуп жаткан окуя тууралуу чындыкты жеткирип турушкан. Бул контексттен алганда, иликтөө жүргүзүү жана фактыларды текшерүү боюнча кесиптик квалификациясын такай жогорулатып жаткан биздин журналисттер эл аралык коомчулук үчүн ишенимдүү маалымат булагы болуп калышты», - деп айтылды медиа уюмдардын кайрылуусунда.
Алар сот “Азаттыкты” жабуу чечимине негиздүү жүйө келтире албай койгонун белгилеп, коррупцияны ашкерелеген, мамлекетти башкаргандардын жоопкерчилигин жогорулаткан журналисттик иликтөөлөрү, социалдык маанилүү репортаждары менен таанылган редакцияны жабуу “ансыз да чабал демократиябызды өтө маанилүү активден ажыратат” деген оюн билдиришти.