- Жер титирөөдөн кыргыздар көп жашаган Мургаб району аман экени айтылды. Сиздин мекениңиз Жерге-Тал районунда абал кандай экен?
Мирзохалим Каримов: Бул жерде Тажикстанда жашаган кыргыздарды географиялык жактан чаташтырбаш керек. Тажикстанда кыргыздар жашаган эки район бар: Жерге-Тал жана Мургаб.
Мургаб району тоолуу Бадахшан автономдук облусуна кирет. Жерге-Тал району болсо түздөн-түз республиканын борборуна баш ийген район, борбордон 300 чакырым эле аралыкта турат.
Мургаб 750-800 км алыс жерде жайгашкан, жер титирөө болгон жер, борбордон 650-700 метрдей аралыкта турат. Зилзаланын Мургаб районуна да, Жерге-Тал районуна да эч кандай таасири тийген жок. Мага да тааныш жердештер чалып, абдан тынчсызданып, көп сурашты. Кырсык болгон, же кыргыздарга зыян тийген жактарды мен уккан жокмун.
- Сиз кандай ойлойсуз, Тажикстандын экономикасы мына ушул жер титирөөдөн кыйрап калган үйлөрдү кайра тургузуп, алардын ээлерине жардам берүүгө күчү жетеби?
Мирзохалим Каримов: Өзүңүздөргө маалым болгондой, жакында энергетикалык кризис болуп, республиканын президенти Эмомали Рахмон элдин күчү менен, элге таянып, ар бир үй-бүлөдөн 700 долларга чейин казынага жардам бергиле деп айткан эле.
Кыйын абалда турганда эл да каршы болбой, бардыгы макул болуп, ушул энергетикалык кризиске ар бир үй-бүлө салым кошобуз деп турган эле. Ушундай учурда жанагыдай табигый кырсык болгону республиканын экономикасына аябай чоң зыян келтирет. Ошондой болсо да, мен ойлойм, кыйынчылыктарды башынан өткөргөн республикага эл аралык уюмдар, коңшу өлкөлөр, башка мамлекеттер жардам берет. Бирок экономикасын тез эле ордуна тургузуп кеткенге күчү жеткенге кыйын деп ойлойм.
- Мургаб жана Жерге-Тал райондорунда жер силкинүүгө карата абал кандай? Айрым тургундар жер титирөө тууралуу өкмөткө билдирилгенин, бирок эч кандай чара көрүлбөгөнүн айтышууда.
Мирзохалим Каримов: Ал туура. Себеби тоолуу Бадахшанды жер титирөөнүн уюгу деп койсо болот. Тоолору абдан бийик, ал тоолордун асты бүт кен байлыктар, ал жерде илгертен эле майда-чүйдө жер титирөөлөр болуп келет, бирок анын бардыгы эле коомчулукка билдирилбейт.
Азыр 5 баллдан бир аз жогору болгондон кийин 20 миңден ашуун адам үйсүз калды дейт. Сиздердин кабарларды угуп атам, үйүбүз түшүп калды дешүүдө. Айыл жерлериндеги үйлөр тээ илгери 50-60 жыл мурда курулган эски үйлөр. Алар кичине эле түртүп койсоң түшүп кала тургандай. Эл деле жаңы үй салганы менен техникалык туруштук бере тургандары аз.
- Маегиңизге чоң рахмат.
Мирзохалим Каримов: Бул жерде Тажикстанда жашаган кыргыздарды географиялык жактан чаташтырбаш керек. Тажикстанда кыргыздар жашаган эки район бар: Жерге-Тал жана Мургаб.
Мургаб району тоолуу Бадахшан автономдук облусуна кирет. Жерге-Тал району болсо түздөн-түз республиканын борборуна баш ийген район, борбордон 300 чакырым эле аралыкта турат.
Президент Эмомали Рахмон элдин күчү менен, элге таянып, ар бир үй-бүлөдөн 700 долларга чейин казынага жардам бергиле деп айткан.
Мургаб 750-800 км алыс жерде жайгашкан, жер титирөө болгон жер, борбордон 650-700 метрдей аралыкта турат. Зилзаланын Мургаб районуна да, Жерге-Тал районуна да эч кандай таасири тийген жок. Мага да тааныш жердештер чалып, абдан тынчсызданып, көп сурашты. Кырсык болгон, же кыргыздарга зыян тийген жактарды мен уккан жокмун.
- Сиз кандай ойлойсуз, Тажикстандын экономикасы мына ушул жер титирөөдөн кыйрап калган үйлөрдү кайра тургузуп, алардын ээлерине жардам берүүгө күчү жетеби?
Мирзохалим Каримов: Өзүңүздөргө маалым болгондой, жакында энергетикалык кризис болуп, республиканын президенти Эмомали Рахмон элдин күчү менен, элге таянып, ар бир үй-бүлөдөн 700 долларга чейин казынага жардам бергиле деп айткан эле.
Кыйын абалда турганда эл да каршы болбой, бардыгы макул болуп, ушул энергетикалык кризиске ар бир үй-бүлө салым кошобуз деп турган эле. Ушундай учурда жанагыдай табигый кырсык болгону республиканын экономикасына аябай чоң зыян келтирет. Ошондой болсо да, мен ойлойм, кыйынчылыктарды башынан өткөргөн республикага эл аралык уюмдар, коңшу өлкөлөр, башка мамлекеттер жардам берет. Бирок экономикасын тез эле ордуна тургузуп кеткенге күчү жеткенге кыйын деп ойлойм.
- Мургаб жана Жерге-Тал райондорунда жер силкинүүгө карата абал кандай? Айрым тургундар жер титирөө тууралуу өкмөткө билдирилгенин, бирок эч кандай чара көрүлбөгөнүн айтышууда.
Мирзохалим Каримов: Ал туура. Себеби тоолуу Бадахшанды жер титирөөнүн уюгу деп койсо болот. Тоолору абдан бийик, ал тоолордун асты бүт кен байлыктар, ал жерде илгертен эле майда-чүйдө жер титирөөлөр болуп келет, бирок анын бардыгы эле коомчулукка билдирилбейт.
Азыр 5 баллдан бир аз жогору болгондон кийин 20 миңден ашуун адам үйсүз калды дейт. Сиздердин кабарларды угуп атам, үйүбүз түшүп калды дешүүдө. Айыл жерлериндеги үйлөр тээ илгери 50-60 жыл мурда курулган эски үйлөр. Алар кичине эле түртүп койсоң түшүп кала тургандай. Эл деле жаңы үй салганы менен техникалык туруштук бере тургандары аз.
- Маегиңизге чоң рахмат.
