-Бизде мунай өндүрүүчү кендер арбын экени маалым. Эмне үчүн аларды өзүбүз иштете албайбыз?
“Агым” гезити мына ушул суроо менен Кыргызстан нефтетрейдерлер бирикмесинин президенти Базарбай Мамбетовго кайрылганда:
-Баткен обулусуна караштуу Кадамжай районунда Түндүк Сох, Чоң Кара, Калча деген аймактарда нефти менен газ запасы бар. Булар СССР убагында аныкталып, Ташкенде жайгашкан союздук мекемелерге берилген. 60 жылдан бери мунай сордурулуп келатат, бирок түшкөн пайданы коңшу өзбек туугандар көрүүдө. Эгемендиктин алгачкы жылында КМШ өлкө башчылары кол койгон келишим боюнча Түндүк Сох, Чоң Кара жана Калчадагы мунай жайларын өзүбүзгө өткөрүп алышыбыз керек эле. Тилекке каршы Акаев буга салкын мамиле жасаган. Ошондон бери аталган аймактарда 70ке чукул газ, нефти мунараларынын убайын өзбек бийлиги көрүп аткан чагы.
Мурдагы өкмөт башчысы Игорь Чудинов 2008-жылы өзбектер мунай сордуруп жаткан биздин аймактарды барып көргөн, бирок колунан эчтеке келген эмес. Кандай болгон күндө да аларды өзүбүзгө өткөрүп алышыбыз керек. Бийлик каражат таап, нефти кендерин иштетсе жыл сайын Ташкенге жалдырап газ сурабайт элек, мунай менен да камсыз болмокпуз,- деп жооп берди.
“Агым” өзбек-кыргыз алакасын андан ары улап: “Ала топучандар “Дилоромду” сурашат” деген макала басты. Данияр Үсөнов Ташкенге барганында өзбек тарап Ысык-Көлдөгү пансионаттар маселесин да койгонун, ала топучандар көл жээгиндеги “Дилором”, “Рахот”, “Золотые пески” ж.б. пансионаттарды өз менчиги катары эсептээрин жазып чыкты.
Гезит ошону менен бирге эле Кадамжай сурьма комбинаты тууралуу кеп козгоп, комбинатты азыр казактар иштетерин, ээлик кылганына 5 жыл толсо да жылыш болбой эле банкрот болуп, эми ошол чоң базаны өзбектерге сатканы жатканын, мындан да көп аянтты ээлеген Майлуу Суу электр лампа заводунун Өзбекстандын аймагындагы тагдыры да белгисиздигин, эгер эки тарап менчик талашууга өтсө Өзбекстан сөзсүз Бүргөндү массивиндеги мунай, газ сактоочу кампаларды, ишкана имараттарды биздики деп чыгары аныктыгын, кыскасы Ысык-Көлдөгү пансионаттарыбызды өзбектерге кармата берип, алардын аймагындагы менчиктерибизден да кол жууп кала бербесек болду деп кабатырланган.
Журналист Келдибек Назиров андан ары анклавга айланган талаштуу бир далай жерлердин чечилбей келаткан тагдырына токтолуп: “Жакында эле Маскөө шаарына Ысык-Көлдөн жер берүү маселесин аякка барган мэр Нариман Түлеев көтөрө келди. Орустар далайдан бери Көл аймагына бекеринен кызыгып жүрбөгөнү белгилүү. Эми пансионат маселесин казактардан кийин өзбектер көтөрө баштады. Муну уккандан кийин Тажикстан менен Кытай да көлдөн жер сурайт. Ысык-Көлдү четинен коңшуларга кертип бере бергенибиз туура болобу деген суроону ойлогон эр азамттар эмнегедир жоктой” деп жыйынтыктаган..
Гезит булардан тышкары ЖК депутаты Ибрагим Жунусов Жогорку Кеңештин вице-спикери Чолпон Баекованы “куюшканга кыпчылбай жөн жүрүңүзчү!” деп кагып салганын, “Манас” аэропортунун башчысы Бакыт Сыдыков Австриzга барып 60 миң долларга бетин оңдотконун, азыр анын ордуна олтурсам дегендер Акүйдүн 7-кабатында аркы-терки чуркап жүргөнүн, кезинде Валерий Хон аттуу ишкердин нефти базасын агездеги 1-вице-премьер Бабанов тартып алды деген маалымат тарап келсе, эми Хон мырза анысын Бабановдон кайра кайрып алганын, эми Бабановдун башка бизнестерине да кара чабуул башталгынын кабарлады.
“Учур” гезити мурдагы вице-премьер-министрлердин бири Элмира Ибраимова менен маектешүүсүн окурмандарга тартуулады.
Оппозиция тууралуу оюн билдирген Элмира айым, азыркы оппозициянын Кыргызстанды кризистен чыгарууга багытталган идеясы жоктугун, өзү иштеп кеткен “Ак жол” партиясы менен басымдуу көбүн “акжолчулар” түзгөн парламентти адегенде эл үчүн, мамлекет үчүн иштейт деп үмүт кылганын, тилекке каршы антүүнүн ордуна үйбүлөлүк башкаруу жолун кош колдоп колдогонун байкагандан баштап үмүтү үзүлгөнүн баяндаган.
Элмира Ибраимова азыркы саясый кырдаалга баасын берип, адамдын бардык эркиндиктери жоголгонун, эл чындыкты айткандан да коркуп калганын, жакында эле президент алып чыккан Конституция долбоору да аябай кооптуу болуп турганын, анткени өлкө башчысынын долбоорунда кокус президент мамлекетти башкара албай калса анын милдетин убактылуу аткара турган экинчи адам көрсөтүлбөгөнүн, бул абдан коркунучтуу жагдайга, керек болсо төңкөрүшкө жол ачышы мүмкүндүгүн белгилеген.
Президенттин башкаруу реформасынын маңызын талдоого алган Ибраимова ошол эле учурда президенттик кеңешме каалаган адамын президенттин милдетин аткаруучу кылып дайындап коюшу мүмкүндүгүн жокко чыгарбайт. Маегинин акырында саясатчы айым Жогорку Кеңешке Зайнидин Курмановду президенттин так ошол Конституция боюнча долбоорун өткөрүү үчүн алып барышканын, долбоор кабыл алынгандан кийин парламент жогор жактын “каалоосу” менен тарап же өзүн өзү таратышы мүмкүндүгүн кеп кылган.
Ушул эле гезитке Базар Коргон районундагы Акман айыл кеңешинин депутаттарынын жалпы Кыргызстандын элине кайрылуусу басылды. Кыргыз Республикасынын өкмөтү тарабынан электр энергиясына болгон төлөмдөрдүн тарифин көтөрүү демилгесин туура эмес деп эсептеген акмандыктар бул деген элге каршы жасалып жаткан саясат экендигин, муну менен энергетикалык кризистен чыгабыз деген ойдун жаңылыштыгын, анткени буга чейин эле жүз миллиондогон долларлар энергия тармагынын инфраструктурасын оңдоого жумшалганын, бирок ал каражаттардын кайда кеткени али күнгө чейин дайынсыздыгын белгилөө менен айыл депутаттар тариф саясаты калктын нааразылыгын күчөтүп, кырдаалды курчутуп жиберерин эскертишкен.
Гезит булардан тышкары БЭКтин штаб башчысы Азимбек Бекназаровдун “Чөөлөр менен кузгундарга” бир атырылбайлыбы?!” деген чакырык макаласын да жарыкка чыгарды. Макалада негизинен президент сунуштап жаткан Конституцияга өзгөртүүлөрдү кийирүү долбооруна каршы ойлор айтылган.
“Учур” ушуну менен бирге эле жакында бир катар министрлер кызматынан айдаларын, алтургай айрымдарына кылмыш иш козголот деген имиштер барын, мындай тизмеге Т. Калымбетова, Н. Сулайманов, А. Келдибеков илинип калышы мүмкүндүгүн маалымдады.
“Агым” гезити мына ушул суроо менен Кыргызстан нефтетрейдерлер бирикмесинин президенти Базарбай Мамбетовго кайрылганда:
-Баткен обулусуна караштуу Кадамжай районунда Түндүк Сох, Чоң Кара, Калча деген аймактарда нефти менен газ запасы бар. Булар СССР убагында аныкталып, Ташкенде жайгашкан союздук мекемелерге берилген. 60 жылдан бери мунай сордурулуп келатат, бирок түшкөн пайданы коңшу өзбек туугандар көрүүдө. Эгемендиктин алгачкы жылында КМШ өлкө башчылары кол койгон келишим боюнча Түндүк Сох, Чоң Кара жана Калчадагы мунай жайларын өзүбүзгө өткөрүп алышыбыз керек эле. Тилекке каршы Акаев буга салкын мамиле жасаган. Ошондон бери аталган аймактарда 70ке чукул газ, нефти мунараларынын убайын өзбек бийлиги көрүп аткан чагы.
Мурдагы өкмөт башчысы Игорь Чудинов 2008-жылы өзбектер мунай сордуруп жаткан биздин аймактарды барып көргөн, бирок колунан эчтеке келген эмес. Кандай болгон күндө да аларды өзүбүзгө өткөрүп алышыбыз керек. Бийлик каражат таап, нефти кендерин иштетсе жыл сайын Ташкенге жалдырап газ сурабайт элек, мунай менен да камсыз болмокпуз,- деп жооп берди.
“Агым” өзбек-кыргыз алакасын андан ары улап: “Ала топучандар “Дилоромду” сурашат” деген макала басты. Данияр Үсөнов Ташкенге барганында өзбек тарап Ысык-Көлдөгү пансионаттар маселесин да койгонун, ала топучандар көл жээгиндеги “Дилором”, “Рахот”, “Золотые пески” ж.б. пансионаттарды өз менчиги катары эсептээрин жазып чыкты.
Гезит ошону менен бирге эле Кадамжай сурьма комбинаты тууралуу кеп козгоп, комбинатты азыр казактар иштетерин, ээлик кылганына 5 жыл толсо да жылыш болбой эле банкрот болуп, эми ошол чоң базаны өзбектерге сатканы жатканын, мындан да көп аянтты ээлеген Майлуу Суу электр лампа заводунун Өзбекстандын аймагындагы тагдыры да белгисиздигин, эгер эки тарап менчик талашууга өтсө Өзбекстан сөзсүз Бүргөндү массивиндеги мунай, газ сактоочу кампаларды, ишкана имараттарды биздики деп чыгары аныктыгын, кыскасы Ысык-Көлдөгү пансионаттарыбызды өзбектерге кармата берип, алардын аймагындагы менчиктерибизден да кол жууп кала бербесек болду деп кабатырланган.
Журналист Келдибек Назиров андан ары анклавга айланган талаштуу бир далай жерлердин чечилбей келаткан тагдырына токтолуп: “Жакында эле Маскөө шаарына Ысык-Көлдөн жер берүү маселесин аякка барган мэр Нариман Түлеев көтөрө келди. Орустар далайдан бери Көл аймагына бекеринен кызыгып жүрбөгөнү белгилүү. Эми пансионат маселесин казактардан кийин өзбектер көтөрө баштады. Муну уккандан кийин Тажикстан менен Кытай да көлдөн жер сурайт. Ысык-Көлдү четинен коңшуларга кертип бере бергенибиз туура болобу деген суроону ойлогон эр азамттар эмнегедир жоктой” деп жыйынтыктаган..
Гезит булардан тышкары ЖК депутаты Ибрагим Жунусов Жогорку Кеңештин вице-спикери Чолпон Баекованы “куюшканга кыпчылбай жөн жүрүңүзчү!” деп кагып салганын, “Манас” аэропортунун башчысы Бакыт Сыдыков Австриzга барып 60 миң долларга бетин оңдотконун, азыр анын ордуна олтурсам дегендер Акүйдүн 7-кабатында аркы-терки чуркап жүргөнүн, кезинде Валерий Хон аттуу ишкердин нефти базасын агездеги 1-вице-премьер Бабанов тартып алды деген маалымат тарап келсе, эми Хон мырза анысын Бабановдон кайра кайрып алганын, эми Бабановдун башка бизнестерине да кара чабуул башталгынын кабарлады.
“Учур” гезити мурдагы вице-премьер-министрлердин бири Элмира Ибраимова менен маектешүүсүн окурмандарга тартуулады.
Оппозиция тууралуу оюн билдирген Элмира айым, азыркы оппозициянын Кыргызстанды кризистен чыгарууга багытталган идеясы жоктугун, өзү иштеп кеткен “Ак жол” партиясы менен басымдуу көбүн “акжолчулар” түзгөн парламентти адегенде эл үчүн, мамлекет үчүн иштейт деп үмүт кылганын, тилекке каршы антүүнүн ордуна үйбүлөлүк башкаруу жолун кош колдоп колдогонун байкагандан баштап үмүтү үзүлгөнүн баяндаган.
Элмира Ибраимова азыркы саясый кырдаалга баасын берип, адамдын бардык эркиндиктери жоголгонун, эл чындыкты айткандан да коркуп калганын, жакында эле президент алып чыккан Конституция долбоору да аябай кооптуу болуп турганын, анткени өлкө башчысынын долбоорунда кокус президент мамлекетти башкара албай калса анын милдетин убактылуу аткара турган экинчи адам көрсөтүлбөгөнүн, бул абдан коркунучтуу жагдайга, керек болсо төңкөрүшкө жол ачышы мүмкүндүгүн белгилеген.
Президенттин башкаруу реформасынын маңызын талдоого алган Ибраимова ошол эле учурда президенттик кеңешме каалаган адамын президенттин милдетин аткаруучу кылып дайындап коюшу мүмкүндүгүн жокко чыгарбайт. Маегинин акырында саясатчы айым Жогорку Кеңешке Зайнидин Курмановду президенттин так ошол Конституция боюнча долбоорун өткөрүү үчүн алып барышканын, долбоор кабыл алынгандан кийин парламент жогор жактын “каалоосу” менен тарап же өзүн өзү таратышы мүмкүндүгүн кеп кылган.
Ушул эле гезитке Базар Коргон районундагы Акман айыл кеңешинин депутаттарынын жалпы Кыргызстандын элине кайрылуусу басылды. Кыргыз Республикасынын өкмөтү тарабынан электр энергиясына болгон төлөмдөрдүн тарифин көтөрүү демилгесин туура эмес деп эсептеген акмандыктар бул деген элге каршы жасалып жаткан саясат экендигин, муну менен энергетикалык кризистен чыгабыз деген ойдун жаңылыштыгын, анткени буга чейин эле жүз миллиондогон долларлар энергия тармагынын инфраструктурасын оңдоого жумшалганын, бирок ал каражаттардын кайда кеткени али күнгө чейин дайынсыздыгын белгилөө менен айыл депутаттар тариф саясаты калктын нааразылыгын күчөтүп, кырдаалды курчутуп жиберерин эскертишкен.
Гезит булардан тышкары БЭКтин штаб башчысы Азимбек Бекназаровдун “Чөөлөр менен кузгундарга” бир атырылбайлыбы?!” деген чакырык макаласын да жарыкка чыгарды. Макалада негизинен президент сунуштап жаткан Конституцияга өзгөртүүлөрдү кийирүү долбооруна каршы ойлор айтылган.
“Учур” ушуну менен бирге эле жакында бир катар министрлер кызматынан айдаларын, алтургай айрымдарына кылмыш иш козголот деген имиштер барын, мындай тизмеге Т. Калымбетова, Н. Сулайманов, А. Келдибеков илинип калышы мүмкүндүгүн маалымдады.
