- Ракыя, айтсаңыз жаштардын көчөгө толкуп чыгышына себеп болгон жагдайлар кайсылар болду эле ошол кезде?
- Ошол кезде 1989-жылдары үйсүз жаштар Бишкектин тегерегинде бош жаткан жерлерди ээлеп алып, үйсүздүк маселесин чечебиз деп аябай күжүлдөп чыгып турган чагы эле. Ошол кезде бизге “Ашар” кыймылына 4-ооруканадан дарыгерлер келип калды, мына үйсүз калган адамдарга үй менен камсыз кылган атат, иш менен камсыз кылган атат деп дарыгерлер билдиришти.
Анан “Ашардын” кезексиз чогулушун өткөрүп, ошол чогулушта биздин бийлик кыргыз жаштарын үй менен, иш менен, каттоо менен камсыз кылсын деген талаптарды койдук. Ошол кездеги жаштардын көбүнүн паспортторунда каттоо жок эле, чындыгында ошол кыргыз жаштары кароосуз, камкордуксуз эле калган, ошондо биздин кыжырыбыз кайнап, “Ашар” кыймылынын лидерлери ушундай чечимге келдик, мына өзүбүздүн пикирибизди билдирип биз бийликке чыгабыз, себеби бул туура эмес деп. Эң биринчиден, кыргыз жаштарын үй менен камсыз кылсын, андан кийин башка жактан кабыл алсын деп ошол 1990-жылдын 25-январында чыкканбыз. Ошондон бери 20 жыл өттү. Ошондо эң биринчи “Ашар” коомдук бирикмеси жаштарды баштап Ала-Тоо аянтына чыкканбыз.
- Ошол кезде жаштардын арасында демонстарцияга чыккандар өңчөй жаштар беле, жаштар болсо алар кимдер эле, же жумушчу жаштарбы?
- Ошол кезде көбүнчө “Ашар” кыймылына жардам берип жүргөн Кыргыз мамлекеттик университетинин тарых факультетинин, филология факультетинин студенттери эле. Мына ошондо мен жакшы билем, Бакыт деген жигит тарых факультетинен, Иман Досбаев деген филология факультетинен келишип, өздөрүнүн лидерлигин көрсөтүп, канчалаган студенттерди аянтка алып келген. Эң биринчилерден болуп ошол митингди Иман Досбаев деген бала ачып, анан кийинки сөздү Жыпар Жекшеев, ошол кезде Жумагазы Чоңаюу дегендерге берип, өзүбүздүн талабыбызды коюп, эң биринчи кыргыз жаштарынын талаптарын орундаткыла, мына үйсүз канча кыргыз жаштары жүрүшөт дегендей сөздөр айтылган. Себеби таланттуу, жөндөмдүү айыл жерлеринен келип, борбордо окуп билимин өркүндөтөбүз, андан ары улантабыз, өсөбүз деген жаштар үйсүздүк айынан айыл жерлерине кетип аябай жабыркап калышкан да.
- Ошол демонстарцияга болжол менен канча киши катышты эле, анан силердин үнүңөр канчалык деңгээлде бийликке жетти?
- Негизинен аябай көп эле киши катышкан, көбүнчө стунденттер, үйсүз жүргөн жаштар катышкан. Санын так айта албайм, бирок көп эле жаштар катышкан. Ошол кездеги бийлик башындагылар Абсамат Масалиев менен Медеткан Шеримкуловдун чыгышын талап кылганбыз. Бирок алар чыгышкан эмес. Анан 13 адамдан турган комиссия түзгөнбүз, анын башына Амангелди Муралиевди коюп койгонбуз, ал кезде шаардын башчысы эле. Биз чындыгында ошол түнү эле бүтүндөй аскер бөлүктөрүн кыдырып чыкканбыз. Бирок бизге жашырып коюштубу, бир эле үй-бүлөнү көрсөтүп коюшкан аскер бөлүктөн, экинчи күнү дагы эгер силер ачыгын айтып чыкпасаңар, биз экинчи күнү дагы митингге чыгабыз деп 26-январда дагы ошол эле аянтка митингге чыкканбыз.
- Маегиңизге рахмат.
- Ошол кезде 1989-жылдары үйсүз жаштар Бишкектин тегерегинде бош жаткан жерлерди ээлеп алып, үйсүздүк маселесин чечебиз деп аябай күжүлдөп чыгып турган чагы эле. Ошол кезде бизге “Ашар” кыймылына 4-ооруканадан дарыгерлер келип калды, мына үйсүз калган адамдарга үй менен камсыз кылган атат, иш менен камсыз кылган атат деп дарыгерлер билдиришти.
Анан “Ашардын” кезексиз чогулушун өткөрүп, ошол чогулушта биздин бийлик кыргыз жаштарын үй менен, иш менен, каттоо менен камсыз кылсын деген талаптарды койдук. Ошол кездеги жаштардын көбүнүн паспортторунда каттоо жок эле, чындыгында ошол кыргыз жаштары кароосуз, камкордуксуз эле калган, ошондо биздин кыжырыбыз кайнап, “Ашар” кыймылынын лидерлери ушундай чечимге келдик, мына өзүбүздүн пикирибизди билдирип биз бийликке чыгабыз, себеби бул туура эмес деп. Эң биринчиден, кыргыз жаштарын үй менен камсыз кылсын, андан кийин башка жактан кабыл алсын деп ошол 1990-жылдын 25-январында чыкканбыз. Ошондон бери 20 жыл өттү. Ошондо эң биринчи “Ашар” коомдук бирикмеси жаштарды баштап Ала-Тоо аянтына чыкканбыз.
- Ошол кезде жаштардын арасында демонстарцияга чыккандар өңчөй жаштар беле, жаштар болсо алар кимдер эле, же жумушчу жаштарбы?
- Ошол кезде көбүнчө “Ашар” кыймылына жардам берип жүргөн Кыргыз мамлекеттик университетинин тарых факультетинин, филология факультетинин студенттери эле. Мына ошондо мен жакшы билем, Бакыт деген жигит тарых факультетинен, Иман Досбаев деген филология факультетинен келишип, өздөрүнүн лидерлигин көрсөтүп, канчалаган студенттерди аянтка алып келген. Эң биринчилерден болуп ошол митингди Иман Досбаев деген бала ачып, анан кийинки сөздү Жыпар Жекшеев, ошол кезде Жумагазы Чоңаюу дегендерге берип, өзүбүздүн талабыбызды коюп, эң биринчи кыргыз жаштарынын талаптарын орундаткыла, мына үйсүз канча кыргыз жаштары жүрүшөт дегендей сөздөр айтылган. Себеби таланттуу, жөндөмдүү айыл жерлеринен келип, борбордо окуп билимин өркүндөтөбүз, андан ары улантабыз, өсөбүз деген жаштар үйсүздүк айынан айыл жерлерине кетип аябай жабыркап калышкан да.
- Ошол демонстарцияга болжол менен канча киши катышты эле, анан силердин үнүңөр канчалык деңгээлде бийликке жетти?
- Негизинен аябай көп эле киши катышкан, көбүнчө стунденттер, үйсүз жүргөн жаштар катышкан. Санын так айта албайм, бирок көп эле жаштар катышкан. Ошол кездеги бийлик башындагылар Абсамат Масалиев менен Медеткан Шеримкуловдун чыгышын талап кылганбыз. Бирок алар чыгышкан эмес. Анан 13 адамдан турган комиссия түзгөнбүз, анын башына Амангелди Муралиевди коюп койгонбуз, ал кезде шаардын башчысы эле. Биз чындыгында ошол түнү эле бүтүндөй аскер бөлүктөрүн кыдырып чыкканбыз. Бирок бизге жашырып коюштубу, бир эле үй-бүлөнү көрсөтүп коюшкан аскер бөлүктөн, экинчи күнү дагы эгер силер ачыгын айтып чыкпасаңар, биз экинчи күнү дагы митингге чыгабыз деп 26-январда дагы ошол эле аянтка митингге чыкканбыз.
- Маегиңизге рахмат.
