Казакстандык бир катар активисттер өлкөдөгү орус телеканалдарын бир тараптуу маалымат таратканы үчүн чектөөнү талап кылып жатышат. "Азаттыктын" суроолоруна казакстандык көз карандысыз журналист Сергей Дуванов жооп берди.
"Азаттык": Жакында эле казакстандык бир катар активисттер орусиялык каналдарды толугу менен чектөөнү талап кылышты эле. Ушул тапта бул маселе азыр кайсы деңгээлде?
Дуванов: Ооба, чындыгында эле ошондой аракеттер болуп, тагыраак айтканда, чет элдик каналдардын бардыгын каттоодон өткөрүп, лицензия берүүнү караган мыйзам киргизүү тууралуу сөз болгон. Бирок бул мыйзам долбоору кийинкиге жылдырылып, июнь айында каралмай болду. Ошондуктан азыр Орусиянын каналдары Казакстанда жергиликтүү каналдардай эле макамда обого чыгууда.
"Азаттык": Казакстанда Москванын телеканалдарын чектөө орусиялык медиа каражаттардын бир тараптуу маалымат тараткандыгы үчүн сунушталып жатабы?
Дуванов: Негизги маселе - орусиялык каналдар казакстандык коомдо үстөмдүк кылат. Алар өлкөнүн саясий күн тартибин аныктап, саясий маанайды түзөт. Дүйнөдө болуп жаткан окуялардын бардыгын Орусиянын көзү менен көргөзөт.
Казакстан көз карандысыз мамлекет болуп туруп, маалыматтык жактан толугу менен Кремлден көз каранды. Бул баарына белгилүү нерсе. Дал ушул маселеден улам активисттер тобу орусиялык каналдардын санын чектөөнү талап кылышууда. Маселен, Украинадагы окуялар боюнча анча-мынча англис тилин билген же интернетти активдүү колдонгондор гана толугураак маалымат алышат. Ал эми калктын басымдуу бөлүгү орусиялык каналдар эмне десе ошону угушат жана ошондой кабыл алышат. Ал эми жергиликтүү каналдар деле толугу менен ошол орусиялык каналдардан көчүрүшөт, ошолорду эле кайталап, казакча которуп айта беришет.
"Азаттык": Активисттер сунуштагандай Казакстанда Орусиянын каналдарын толугу менен чектеп коюу мүмкүнбү?
Дуванов: Суроо алардын санын кыскартууда эмес. Орусиялык каналдардын жарнамалык эфирин бөлүштүрүү, идеологиялык мазмунун алмаштыруу сыяктуу суроолор көтөрүлүүдө. Бирок андай болгондо, менин көз карашымда, орусиялык каналдардан алып көрсөткөн казакстандык телеканалдарга кыйынчылык болушу ыктымал. Казакстандык контент менен аудиторияны кызыктырып, жогорку рейтингди кармап, калк арасына жайылтуу абдан кыйын. Өзгөчө кабелдик каналдардын ээлери кыйналышы мүмкүн, анткени учурда өлкөдө кабелдик каналдар негизги болуп, аналогдук каналдар акырындан жоюлуп баратат.
"Азаттык": Казакстанда Орусиянын “Биринчи каналы”, “РТР” каналы толугу менен кайталанбайт да, туурабы?
Дуванов: Ооба, ал каналдардын айрым программаларынын ордуна биздин жергиликтүү каналдар өз берүүлөрүн коё беришет. Бирок бул негизинен саясий идеологиялык мазмунду эч өзгөртпөйт. Эми аналогдон көрсөткөн каналдар өз мазмунун кошот. Ал эми кабелдик каналдар Москва кандай даярдаса, дал ошондой көрсөтөт.
Азыр элдин баары кабелдик каналдарды көрүп калышты. Казакстанда Орусияда канча канал болсо ошонун баарын кабелдик телеканалдар көрсөтөт, ал жакта эч кандай чектөө жок. Орусча маалымат берген чет элдик каналдардан, менимче, бизде болгону "Евроньюс" бар.
