Энергетика маселелери боюнча адис, Кыргызстандын мурдагы вице-премьер-министри Базарбай Мамбетов буга байланыштуу “Азаттыкка” маек курду.
Базарбай Мамбетов: Ар бир өлкө өзүнүн тегерегиндеги мамлекеттер менен саясий, экономикалык байланыштарды күчөтсө абдан жакшы жыйынтык болот экен. Жакында эле Ирандын президенти Тажикстанда болуп, тажик өкмөтү менен биргелешип куруп жаткан Сангтуда-2 деген ГЭСти кандай кылып иштетебиз, ошол ГЭСтен чыккан электр кубатынын канчасын, кантип Иранга алып барабыз деген сыяктуу энергетика боюнча көп маселелерди сүйлөштү.
6-январда болсо Ирандын президенти Түркмөнстанга келип, көп жылдан бери бул өлкө менен биргелешип куруп жаткан газ түтүгүн ишке киргизүү тууралуу келишимге кол койду. Бул аябагандай чоң нерсе деп ойлойм.
Түркмөнстандын эң чоң көйгөйлөрүнүн бири – бул жер байлыктарын, өзгөчө газды сыртка алып чыгып, коңшу өлкөлөргө сатуу болуп эсептелет. Эки өлкөнүн ортосунда ишке берилип жаткан газ түтүгү - бул аябай чоң долбоор ишке ашты дегенди билдирет.
- Ирандын Түркмөн газы үчүн акы төлөө мүмкүнчүлүгү канчалык?
Түркмөнстандын президенти Гурбангулы Бердимухаммедов жана Ирандын лидери Махмуд АхмединежадБазарбай Мамбетов: Иран бай өлкө, Иран мунай боюнча чоң экспортер болуп эсептелет. Бирок Ирандын түндүк жагы газ менен начар камсыз болгондуктан түркмөн газын алып келүү долбоорун ишке ашырышты.
- Ал эми Кыргызстан өзбек газына көз каранды болбошу үчүн башка да мамлекеттерден газ алуу аракетин кылса болобу? Маселен, ошол эле Түркмөнстандан Кыргызстанга газ куурун курса кандай болот?
Базарбай Мамбетов: Мындай мүмкүнчүлүк албетте бар. Түркмөнстандан Орусия алып жатпайбы. Эгерде биз Орусия, Түркмөнстан менен жакшы мамиле түзсөк, ал түтүктөр менен Түркмөнстандан Орусияга, Орусиядан Өзбекстанга, Өзбекстандан Кыргызстанга канча кааласак ошончо алсак болот.
- Эгерде мына ушундай жол менен түркмөн газын алсак, Өзбекстандан алып жаткан газдын баасына караганда арзаныраак болот беле?
Базарбай Мамбетов: Ооба, арзаныраак алмакбыз. Өзбекстандын газынын миң кубуна 245 доллар төлөө - бул абдан кымбат. Бул жөн гана Өзбекстандын Кыргызстанга экономикалык кысым көрсөтүү аракети деп бааласа болот.
- Маегиңизге рахмат.
Базарбай Мамбетов: Ар бир өлкө өзүнүн тегерегиндеги мамлекеттер менен саясий, экономикалык байланыштарды күчөтсө абдан жакшы жыйынтык болот экен. Жакында эле Ирандын президенти Тажикстанда болуп, тажик өкмөтү менен биргелешип куруп жаткан Сангтуда-2 деген ГЭСти кандай кылып иштетебиз, ошол ГЭСтен чыккан электр кубатынын канчасын, кантип Иранга алып барабыз деген сыяктуу энергетика боюнча көп маселелерди сүйлөштү.
Өзбекстандын газынын миң кубуна 245 доллар төлөө - бул абдан кымбат.
6-январда болсо Ирандын президенти Түркмөнстанга келип, көп жылдан бери бул өлкө менен биргелешип куруп жаткан газ түтүгүн ишке киргизүү тууралуу келишимге кол койду. Бул аябагандай чоң нерсе деп ойлойм.
Түркмөнстандын эң чоң көйгөйлөрүнүн бири – бул жер байлыктарын, өзгөчө газды сыртка алып чыгып, коңшу өлкөлөргө сатуу болуп эсептелет. Эки өлкөнүн ортосунда ишке берилип жаткан газ түтүгү - бул аябай чоң долбоор ишке ашты дегенди билдирет.
- Ирандын Түркмөн газы үчүн акы төлөө мүмкүнчүлүгү канчалык?
- Ал эми Кыргызстан өзбек газына көз каранды болбошу үчүн башка да мамлекеттерден газ алуу аракетин кылса болобу? Маселен, ошол эле Түркмөнстандан Кыргызстанга газ куурун курса кандай болот?
Базарбай Мамбетов: Мындай мүмкүнчүлүк албетте бар. Түркмөнстандан Орусия алып жатпайбы. Эгерде биз Орусия, Түркмөнстан менен жакшы мамиле түзсөк, ал түтүктөр менен Түркмөнстандан Орусияга, Орусиядан Өзбекстанга, Өзбекстандан Кыргызстанга канча кааласак ошончо алсак болот.
- Эгерде мына ушундай жол менен түркмөн газын алсак, Өзбекстандан алып жаткан газдын баасына караганда арзаныраак болот беле?
Базарбай Мамбетов: Ооба, арзаныраак алмакбыз. Өзбекстандын газынын миң кубуна 245 доллар төлөө - бул абдан кымбат. Бул жөн гана Өзбекстандын Кыргызстанга экономикалык кысым көрсөтүү аракети деп бааласа болот.
- Маегиңизге рахмат.
