Астанада бир үй-бүлөнүн беш кызынын өмүрүн алган өрттөн кийин аялдар мамлекеттен социалдык колдоону жакшыртууну талап кылып жатышат.
Дүйшөмбүдө жүздөн ашык аял Караганды облусунун акиминин орун басары Асхат Аймагамбетов менен жолугушууга келип, өз талаптарын айтты. Энелер коммуналдык төлөмдөргө жеңилдик берүү, көмүр алыш үчүн акча бөлүү боюнча талап коюп, кенге бай аймакта көмүр кымбат экенине нааразылыгын билдиришти.
Жыйында үч жашка толо элек балдарын баккан энелерге жөлөкпул төлөө сунушталды. Казакстандын мыйзамы боюнча бала бир жашка чыкканга чейин гана жөлөкпул берилет. Айрым аялдар көп балалуу энелерге тун балдары 18ге чыккандан кийин жөлөкпул берүү токтоп калганын да билдиришти. Облустун жетекчилиги энелердин талабын жогору жакка жеткирүүгө убада берди.
Ушундай эле жолугушуу Актөбө шаарында да болду. Калаадагы төрт райондо көп балалуу энелерди кабыл алыш үчүн ачык эшик күндөрү уюштурулду. Аткаминерлер аялдарды үч күн бою кабыл алып, арыз-муңун угууга даяр экенин айтышты.
"Азаттыктын" кабарчысы Актөбөдө энелер менен жолугушуулардын бирине барганда алыскы айылдардан келгендер да бар экенине күбө болду. Алты баланын энеси Гүлнар Токабаева элетте жашоо оор экенин айтып берди:
- Шаарларда аялдар ыйлактап жатышат, ал эми айылда абал мындан да начар. Мен жолдошумду күнөөлөй албайм. Ал үй-бүлөсүн, балдарын багам деп таң заарда туруп иштөөгө даяр. Бирок анын тапкан акчасы кийим-кечек мындай турсун, тамак-ашка араң жетет. Биз жөлөкпулду бир айга жеткидей көбөйтүп, жеңилдик берүүнү суранып жатабыз. Мен 200 чакырым алыстагы Жарөткөл айылынан аялдардын үнүн жеткириш үчүн келдим.
Акимчиликтин берген маалыматына караганда, Актөбөдө аз камсыз болгон 995 үй-бүлө каттоого алынган. Аларга былтыр 169 миллион теңгелик социалдык жардам көрсөтүлгөн. Бирок жергиликтүү активист Бакыт Жаншаева чындыгында Актөбөдө мамлекеттин жардамына муктаж үй-бүлөлөр көп деп эсептейт. Анын айтымында, көп балалуу үй-бүлөлөрдүн басымдуу бөлүгү турак жай маселеси чечилсе деп үмүт артып турат.
Бийлик өкүлдөрү нааразы тарап менен жолугушууда айтылган сунуш-пикирлер каралып чыгып, муктаж үй-бүлөлөргө көмөк көрсөтүлөт деп убада беришүүдө. Жөлөкпулга байланыштуу билдирүүсүнөн кийин казак коомчулугунда сынга кабылган эмгек жана социалдык коргоо министри Мадина Абылкасымова 12-февралда журналисттерге айтылган талаптар эске алына турганын маалымдады:
- Азыр биз жергиликтүү аткаруу бийлиги менен бирге түшкөн сунуштарды жыйнап атабыз. Көп балалуу энелер жергиликтүү бийликке эле эмес, биздин министрликке да келип атышат.
Казакстанда көп балалуу энелер менен жергиликтүү бийлик өкүлдөрүнүн жолугушуусу Караганда менен Актөбөдөн тышкары Чымкент, Кызылордо, Алматы жана Астана шаарларында да өттү. Эң масштабдуу жыйын 6-февралда башкалаа Астанада болгон. Анын катышуучулары шаар акиминин орун басары менен кездешүүдө жөлөкпулду көбөйтүүнү, көп балалуу үй-бүлөлөрдү турак жай менен камсыз кылууну, эмгек жана социалдык коргоо министри Мадина Абылкасымованы кызматтан алууну талап кылышкан.
Негизи Казакстанда энелердин нааразылыгы быйыл январда министрдин "төрт балалуу үй-бүлөгө 30 доллар өлчөмүндөгү жөлөкпул жетиштүү" деген билдирүүсүнөн кийин башталган. Буга 4-февралга караган түнү Астанада жер үйдөн чыккан өрттөн ата-энеси жумушта болгон учурда беш бир тууган кыздын каза тапканы да кошул-ташыл болду.
Казакстанда төрт же андан көп чүрпөсү бар үй-бүлө көп балалуу деп эсептелет. Алтыдан көп бала төрөгөндөргө атайын төш белги ыйгарылып, аларга жөлөкпул да төлөнөт.
Былтыр үй-бүлөнүн кирешеси киши башына 37 долларга жетсе, канча балалуу экенине карабастан, жөлөкпул төлөнбөй калган.
