Азыркы өкмөт башчысы Сооронбай Жээнбеков ал кытайлык компания менен болгон тендер жокко чыгарылса, анда мамлекет 2 миллиард сомдон ашуун анын кетирген чыгымын төлөп берүүгө мажбур болорун жана анын жыйынтыгы соттошууга алып келерин белгиледи.
Жолду тез арада бүткөрүү милдети турганда мындай аракеттер курулуш иштерин кечеңдетери эскертилди. Мына ошондуктан парламент тендердеги мыйзам бузууларды иликтеген депутаттык комиссиянын корутундусу боюнча чечим кабыл алууну кийинкиге калтырды.
Акчасы жок башталган жолдун жоболоңу
Жалпы узундугу 104 чакырымга созулган Балыкчы – Корумду жолун оңдоого мамлекеттен 6,8 млрд. сом бөлүп берүү тууралуу былтыр күзүндө өкмөт чечим кабыл алып, тендер өткөрүлмөй болгон. Бул каражат бюджетке кирбей калгандыктан аны ар кайсы булактардан издеп табуу жагы Каржы министрлигине жүктөлгөн. Анткени 2016-жылдын август айына чейин эл аралык "Көчмөндөр оюнун" өткөрүүнүн алдында ал жолду бүткөрүү тапшырмасы турган. Бирок жол курууга уруксаты жок кытайлык “Лонг Хай” компаниясы тендерди мыйзамсыз утуп алганы кийин иликтөө учурунда ашкере болгон.
Бирок азыркы өкмөт башчысы Сооронбай Жээнбеков кытайлык компания тендерден уткан чечимди жокко чыгаруунун кесепети тууралуу эскертти:
- Былтыр “Мегакомду” сатып, андан түшкөн акчаны жолго жумшайбыз деген экен. Бирок андан бери ал дагы эле сатылбай турат. Ачык айтканда, акчасы жок эле тендер болуп, иш башталган. Мен ал компания уткан чечимди жокко чыгарып койсом болот. Бирок калыстык үчүн айтып коюшум керек, ал компания он пайызды өзү кошпосо да 180 миллион сомдон ашуун жумуш аткарган. Биз аны менен келишимди жокко чыгарсак, анда ага 2,5 миллиард сомго чукул анын кетирген чыгымын төлөп берүүгө туура келет. Ал компанияда күнөө жок. Айып акчасы жок эле ишти баштап койгондон болуп жатат.
Депутаттык комиссия жол куруу долбоорунда 400 миллион сомдон ашуун акча ашыкча көрсөтүлгөнүн аныктаган. Мурдагы транспорт министри Аргынбек Малабаев мында ошол кездеги премьер-министр Темир Сариевдин кызыкчылыгы болгонун айткан. Темир Сариев болсо ал министр ишенимден чыкканын, аны кызматтан алуу сунушун киргизген. Бирок президент Алмазбек Атамбаев аны четке каккан эле.
Кызыкчылыктардын кагылышы
Мына ошондо Темир Сариев өзү кызматтан кетүүгө арыз жазган болчу. Депутаттык комиссиянын төрагасы Кубанычбек Жумалиев мында жетекчилердин жеке кызыкчылыгы кагылышканы аныкталганын мындайча белгиледи:
- Мурдагы транспорт министри Малабаев орун басары Уезбаев менен ошол кездеги өкмөт башчысы Сариевди күнөөлөштү. Алар кайра Малабаевдин өзүн айыптап чыгышы бюджеттин акчасын колдонууда кызыкчылыктар бар болгонун көрсөттү. Бул мамлекеттик башкаруу системасы үчүн кооптуу жагдайды түзөт.
Парламенттик комиссиянын корутундусун талкуулоо учурунда депутаттардын айрымдары аталган жол курулушу боюнча тендерди жокко чыгарууну сунуштаса, кээ бирлери аны уланта берүүнүн зарылдыгын айтып чыгышты.
Курмандыкка чалуу кутуму?
Парламенттин “Бир бол” фракциясынан депутат Бакирдин Субанбеков атууга кеткендерге дагы акыркы сөз берилгенин айтып, мурдагы өкмөт башчысы Темир Сариевдин дагы бул чыр боюнча оюн угууга чакырды. Учурда бул ишти УКМКнын коррупцияга каршы күрөшүү кызматы иликтеп жатат.
Жогорку Кеңештин КСДП фракциясынан депутат Жанар Акаев иликтөөнүн жыйынтыгына кызыкты:
- Иликтөө иштеринин бир топ бөлүгү аяктап калса керек. Мына ошол кыңыр иштерге Темир Сариевдин тиешеси бар же жок экени тергөө учурунда аныкталдыбы? Депутаттык комиссиянын корутундусунда болсо күнөөнүн көпчүлүгүн министрдин орун басары Уезбаевге оодарып коюпсуңар да. Жаш кадрларды кызматка чакырып туруп, анан аларды саясаттын курмандыгы кылган өнөкөткө айланды.
Парламенттеги талкууга катышкан Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин төрага орун басары аталган жол куруу тендериндеги мыйзам бузуу боюнча тергөө бүтмөйүн анын жыйынтыгын ачыкка чыгара албасын билдирди.
Жогорку Кеңеш тендер чырынан улам кеткен жетекчилер Сариевди, Малабаевди жана Уезбаевди палатанын жыйынына чакыруу сунушун колдоп, комиссиянын корутундусу боюнча алардын катышуусунда жыйынтык чыгаруу чечимине келди. Мына ошондуктан бул маселе парламенттин кийинки жыйындарынын биринде каралмай болду.
