Февраль айынан баштап Kyrgyz Airways Бишкек – Стамбул жана Стамбул – Бишкек деп аптасына эки ирээт каттай башташы ыктымал. Pegasus Airlines түрк авиакомпаниясынын 2009-жылы бүдөмүк жагдайлардан улам токтоп калган каттам ачуу аракети кайрадан жанданууда.
Кыргызстан менен Түркия ортосунда жалгыз гана аба каттамы болгондуктан, билет баасы кымбат болуп, айрыкча Түркияда окуган кыргыз жаштарынын нааразылыгын туудурган эле. Бул маселени “Азаттык” иликтей баштаганда кыргыз өкмөтү да, Түркия тарап да алтернативдүү аба каттамдарын ачуу боюнча сүйлөшүүлөрдү башташты.
Kyrgyz Pegasus Airlines: экинчи аракет да ара жолдо калабы?
Жаңы жыл башынан тарта Түркияда билим алып жаткан студенттер “Азаттыкка” телефон чалып жана интернет барагыбызга тынбай жазып, учак билеттеринин кымбаттыгына даттанышкан. Айрымдары Кыргызстанга эс алууга келип, кайра Түркияга кете албай жатышканын, кээ бири болсо Түркиядан өз жерине жылдап келе албай жатышкан айтышкан.
Соңку беш жылдан ашык убакыттан бери Кыргызстан-Түркия ортосунда жалгыз “Түрк аба жолдору” авиакомпаниясы гана каттайт. Салыштыруу үчүн айтсак: Бишкек – Стамбул каттамынын билет баасы азыр 500дөн ашык доллар турат, ал эми Алматы – Стамбул каттамынын билет баасы жок дегенде андан 100-150 долларга арзанырак. Эмне дегенде Казакстандан Түркияга аба каттамдары атаандаштык негизге салынган, башкача айтканда, ал жакта дагы башка компания каттайт.
Ошентип студенттердин нааразы үндөрү “Азаттык” аркылуу чыга баштаганы эки өлкө ортосунда алтернативдүү компанияларды киргизүү боюнча сүйлөшүүлөр жанданды. Атап айтканда, 24-январда Бишкекте биринчи вице-премьер-министр Өмүрбек Бабанов Pegasus Airlines түрк авиакомпаниясынын өкүлдөрү менен Kyrgyz Pegasus Airlines жоопкерчилиги чектелген коомго жыштык, тактап айтканда, өзүнчө каттам үчүн асманда жол бөлүп берүү маселелерин талкуулашты.
Эгер артка кылчайсак, Өмүрбек Бабанов мурдагы бийликте биринчи вице-премьер болуп турган чагында - 2009-жылы июль айында - Pegasus Airlines компаниясынын өкүлдөрү менен сүйлөшүүлөрдү баштаган экен. Ошондо мамлекеттик “Кыргызстан” авиакомпаниясы менен Pegasus компаниясынын өкүлдөрү кыргыз өкмөтүнүн тапшырмасы менен биргелешкен ишкана түзүү боюнча келишимге кол коюшуптур.
Ал келишимге ылайык, ошол жылдын ноябрь айынан тарта беш багыт боюнча: Бишкек-Стамбул, Бишкек-Дубай, Бишкек-Сеул, Бишкек-Алматы жана Бишкек-Москва жаңы каттамдар ачылмак. Бирок иш кагаз бетинде кала берген. Эмне себептен иш жылбай калганын “Кыргызстан” авиакомпаниясынын жетекчиси Жолдошбек Бектургановдон сурадым. Ал "мурдагы бийликтин кызыкчылыктары болсо керек" деген божомолун ортого салды:
- Түзүлүп, мына деп иштей баштаган убакта мурдагы бийликтин, ошол кездеги президенттин туугандары аралашып кетип ошонун негизинде токтотууга туура келген. Андан сырткары биздин “Аба кодекси” деген мыйзамыбыз бар да. Ошол мыйзамга туура келбей калган жактары бар деп Мүлк министрлиги бизге кат жазып, ошол келишимди токтоткон.
Мен Жолдошбек Бектургановдон мурдагы президент Курманбек Бакиевдин туугандары кантип кийлигишкенин тактадым, бирок ал негизинен айтылган сөздөргө таянып айтып жатканын жүйөө кармады:
- Эми мен аны толук билбейм. Ошол кездеги жетекчилердин айтымында, президенттин туугандары кийлигишип токтотуп койгон. Аны ошол "Пегасустун" жетекчилеринен сурап көрүш керек. Анткени алар менен да жолугушуу өткөрүп, ошол Түркияга чакырышып жолугуп жүргөн. Кийин эмнегедир токтоп калышты. Анын биз тараптан Мүлк министрлиги токтотуп койду. Ошону менен токтоп калганбыз.
Мындан соң Kyrgyz Pegasus Airlines жоопкерчилиги чектелген коомдун баш деректири Ылгар Алпекинге кайрылууга туура келди. Анын сөзү боюнча, Өмүрбек Бабанов 2009-жылы кызматтан кеткенден кийин иш токтоп калган. Алпекиндин айтымында, мурунку бийлик аларга иштегенге таптакыр мүмкүнчүлүк берген эмес. Эми сүйлөшүүлөр кайра жанданды, бирок келишимди аткаруу дале ара жолдо турат деди Ылгар Алпекин.
- Кыргызстанга заманбап аба компаниясын курууну Кыргыз өкмөтү бизден суранды. Биз "Пегасус" менен Кыргызстанга келгенде жүргүнчүлөрдү арзан баа менен ташыганы жатканбыз. Бишкек-Москва, Бишкек-Стамбул, Бишкек-Үрүмчү өңдүү бир топ аба жолдорун ачып, билет баасын арзандатууну көздөгөнбүз. Биз өткөн аптада Бишкекте болуп, кечээ кечинде гана кайтып келдик. Кыргыз өкмөт мүчөлөрү сүйлөшүү учурунда бизге Бишкек-Стамбул аба жолдорун берүүдөн баш тартышты. Стамбул аба жолун бизге бербегендиктен, биз мындай келишимди кабыл алган жокпуз. Байкашымча биздин ордубузга башка компания келет окшойт. Мындан улам келишим жарым жолдо калды. Анткени Стамбул бизге берилбесе мындай аба жолун ачуу бизге таптакыр туура келбейт.
Кооптонуулар жана талаптар
Ошол эле учурда Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев Kyrgyz Pegasus Airlines жоопкерчилиги чектелген коомдун өкүлдөрү менен жолугушуп, техникалык мүнөздөгү маселелер талкууланып жатканын “Азаттыкка” айтты:
- Жолугушууда алар Кыргызстанда колдонгону жаткан аба кемелердин типтери, бул аба компания үчүн адистерди даярдоо маселелери жана биздин инспекторлорду даярдоо иштери талкууланды. Анткени алар мен билгенден “Боинг 737 - 800” учагын колдонгону жатышат. Мындай учак биздин өлкөдө буга чейин колдонулган эмес. Алар алтүгүл биздин айрым инспекторлорду адистер сабаттуу көзөмөл жүргүзүшү үчүн окутуп да беребиз деп жатышат. Анан албетте айрым жагдайлар бар. Алар учкулары келип жатат. Бирок Кыргыз Республикасы алар уча турган өлкөлөр менен өкмөттөр аралык келишимдерге кол койгон. Анан ошого жараша оңдоп-түзөтүүлөрдү киргизиши керек. Биз мындай оңдоп-түзөтүүлөр боюнча Транспорт министрлигине билдирдик. Алар өкмөттүн деңгээлинде айрым деталдарды чечиши керек болот.
"Манас" аба майданыКыргыз мыйзамдарына ылайык, авиакомпания ачуу үчүн оболу юридикалык жак – жоопкерчилиги чектелген коом түзүлөт. Бул коом Жарандык авиация агенттигине авиакомпания ачуу тууралуу арыз жазат. Арыз жазылган соң сертификациялоо иштери башталат. Бул иш 60 күндүн ичинде аякташы зарыл.
Авиакомпания сөзсүз Кыргызстанда катталып, анын акциясынын 51 пайыздан кем эмес үлүшү Кыргызстанга таандык болууга тийиш жана жок дегенде бир учагы бул өлкөдө менчиктештирилүүсү зарыл.
Такталбаган маалыматка караганда, азыр Pegasus кайсы бир учагынын Кыргызстанда менчиктештирилишин каалабай жатат жана келишимде башкаруу Түркия тарапка берилген. Байкоочулардын баамында, ушундан улам Pegasus Airlines кийин кандайдыр бир себептер менен өнөктөшү “Кыргызстан” авиакомпаниясынын банкроттук абалга алып келип, өздөрү башкарууну толугу менен колго алышы ыктымал деген кооптонуулар бар. Ошондуктан Кыргыз өкмөтү мындай биргелешкен аба компанияларды түзүүдө эң оболу мамлекеттик кызыкчылыктарды коргоо механизмдерин колдонушу зарыл дешет адистер.
Расмий маалыматка ылайык, Pegasus авиакомпаниясы 1990-жылы Стамбулда түзүлгөн. Учурда 17 мамлекетте жүздөн ашуун такай жана чартердик каттамдарды ишке ашырат. 32 аба кемеси бар, алардын экөө “Боинг 737-400”, үчөө “Боинг 737-500” жана калгандары “Боинг 737-800” үлгүдөгү учактар.
Kyrgyz Airways Кыргызстан менен Түркия ортосунда каттаганы калды
Ал ортодо февраль айынан баштап Kyrgyz Airways компаниясы Бишкек-Стамбул-Бишкек жаңы аба каттамын ачканы жатканын маалымдады. Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев аталган авиакомпанияга эки жыштык берилгенин, февралдан баштап аптасына эки ирээт уча башташы ыктымал экенин айтты:
- Өткөн жылы Kyrgyz Airways жумасына эки жолу учуп туруу тууралуу ниетин билдирип кайрылган. Тиешелүү документтер түрк авиация бийлигине жөнөтүлгөн. Алар Түркиядан макулдук алышты. Бир жума мурунку маалыматка караганда алар Стамбулдагы “Ата-Түрк” аба майданынан слот алуу – учуп конуу убактысын белгилөө гана калган. Башкача айтканда ушундай эле техникалык деталдар калды. Мен ошол авиакомпаниянын жетекчилиги менен сүйлөштүм. Алар ушул февралдан баштап уча баштай турганын айтты.
Kyrgyz Airways компаниясынын коммерциялык бөлүмүнүн башчысы Георгий Еременко Кыргызстан-Түркия каттамын ачуу жарым жылдык убакытты алганын “Азаттыкка” айтып берди:
- Биз Түркияга учактарыбыз советтик типте эмес, Батыштын тибиндеги аэробустар экенин көрсөттүк. Алар техникалык жагын караганга жарым жылдай убакыт кетти. Биз башка түрк авиа жолдору менен жана “Атлас Жет” авиакомпаниясы менен келишим түздүк. Бул компания Түркиянын ичинде жана Европага учат. Биз алар менен алардын компаниясына билеттерди сата алабыз. Башкача айтканда биз транзиттерди Стамбул аркылуу Европага учууларды уюштура алабыз.
Мүмкүнчүлүктөр көп, бирок кара тизме бар
Kyrgyz Airways авиакомпаниясы 2007-жылы февралда каттоодон өткөн. Адеп иш баштаганда өз аба кемелерин жергиликтүү авиакомпанияларга узак мөөнөткө ижарага берип турган. Андан соң өлкөнүн ичинде жана Орусия тарапка каттай баштаган.
Кыргызстан-Түркия боюнча жаңы каттам ачуу иштерин түркиялык дагы бир авиакомпания “Атлас Жет” баштаганы айтылууда. Бирок Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев аталган авиакомпаниянын өкүлдөрү каттам ачуу үчүн агенттикке кайрылбаганын билдирди.
Түркияда билим алган кыргызстандык студенттерКыргызстанда 17 авиакомпания каттоодон өткөн. Алардын үчөөсүнө ар кандай себептер менен лицензия берүү токтотулган. “Кыргызстан” авиакомпаниясынын жетекчиси Жолдошбек Бектургановдун айтымында, аталган ишкана деле Кыргызстан-Түркия каттамын жүргүзө алат.
- Түркияга учалы деп лицензия алганбыз. Бирок азыркы кезде түрк тараптан бизди киргизбей ал жактан бут тосуулар көп. Негизи уча турган, жете турган учактарыбыз бар. Алардын шылтоосу эле ушул: силер ушу кыргыз жарандык авиациясы кара тизмеги кирип калгансыңар, ошон үчүн биз киргизбейбиз деген шылтоосу даяр. Кыргызстандыктарды каякка десе ошол жакка ташып барууга мүмкүнчүлүктөрүбүз бар. Ушул тапта кара тизмеден чыгалы деп аракеттерди көрүп жатабыз. Кудай буйруса, чыгып калсак Стамбулга да учабыз, Европага жана башка жакка учууга мүмкүнчүлүк түзүлөт.
“Кыргызстан” авиакомпаниясы мамлекеттик ишкана. Компаниянын жүз пайыз акциясы Мүлк министрлиги тарабынан тескелет. Бюджеттен каражат албай өзүн өзү каржылайт.
Байкоочулардын айтымында, эгер жаңы каттамдар ачылса, кадыресе атаандаштык чөйрө түзүлөт, ал болсо билет баасынын ылдыйлашына алып келет.
“Адам укуктары жана демократия” борборунун төрагасы Идирис Кубатбеков бирок кошумча каттамдар кимге кандай негизде берилери ачык-айкын жүргүзүлбөсө, айың кептер кала берерин айтат:
- Бизге жаңы авиакомпаниялар кирип, жаңы каттамдар ачылса биздин жүргүнчүлөр үчүн жакшы болмок. Анан бул жерде өзгөчө бир нерсе маанилүү: бул бүгүнкү биздин өкмөт канчалык деңгээлде ошол авиакомапнияларга атаандаштык шарттарын түзүп бере алат. Себеби аларга шарттарды түзүп берип, коррупциялык эмес жолдор менен иш алып барууга мүмкүнчүлүк түзүп берсе мындан биринчи учурда биздин эл утат.
Ошентип Кыргызстан менен Түркия ортосунда жаңы каттамдарды ачуу аракеттери көрүлүүдө. Иш оңтоюнан чыкса февраль айынан тарта Kyrgyz Airways каттай баштайт. Kyrgyz Pegasus Airlines жабык коому да каттам ачуу боюнча сүйлөшүүлөрдү жандантты, бирок дале түшүнүксүз жагдайлар чыгып жаткандыктан “Азаттык” бул иш-аракеттерди көз кырына алып турмакчы.
Кыргызстан менен Түркия ортосунда жалгыз гана аба каттамы болгондуктан, билет баасы кымбат болуп, айрыкча Түркияда окуган кыргыз жаштарынын нааразылыгын туудурган эле. Бул маселени “Азаттык” иликтей баштаганда кыргыз өкмөтү да, Түркия тарап да алтернативдүү аба каттамдарын ачуу боюнча сүйлөшүүлөрдү башташты.
Kyrgyz Pegasus Airlines: экинчи аракет да ара жолдо калабы?
Жаңы жыл башынан тарта Түркияда билим алып жаткан студенттер “Азаттыкка” телефон чалып жана интернет барагыбызга тынбай жазып, учак билеттеринин кымбаттыгына даттанышкан. Айрымдары Кыргызстанга эс алууга келип, кайра Түркияга кете албай жатышканын, кээ бири болсо Түркиядан өз жерине жылдап келе албай жатышкан айтышкан.
Соңку беш жылдан ашык убакыттан бери Кыргызстан-Түркия ортосунда жалгыз “Түрк аба жолдору” авиакомпаниясы гана каттайт. Салыштыруу үчүн айтсак: Бишкек – Стамбул каттамынын билет баасы азыр 500дөн ашык доллар турат, ал эми Алматы – Стамбул каттамынын билет баасы жок дегенде андан 100-150 долларга арзанырак. Эмне дегенде Казакстандан Түркияга аба каттамдары атаандаштык негизге салынган, башкача айтканда, ал жакта дагы башка компания каттайт.
Эгер артка кылчайсак, Өмүрбек Бабанов мурдагы бийликте биринчи вице-премьер болуп турган чагында - 2009-жылы июль айында - Pegasus Airlines компаниясынын өкүлдөрү менен сүйлөшүүлөрдү баштаган экен. Ошондо мамлекеттик “Кыргызстан” авиакомпаниясы менен Pegasus компаниясынын өкүлдөрү кыргыз өкмөтүнүн тапшырмасы менен биргелешкен ишкана түзүү боюнча келишимге кол коюшуптур.
Түркияга учалы деп лицензия алганбыз. Бирок азыркы кезде түрк тараптан бизди киргизбей ал жактан бут тосуулар көп.
(Жолдошбек Бектурганов)
Ал келишимге ылайык, ошол жылдын ноябрь айынан тарта беш багыт боюнча: Бишкек-Стамбул, Бишкек-Дубай, Бишкек-Сеул, Бишкек-Алматы жана Бишкек-Москва жаңы каттамдар ачылмак. Бирок иш кагаз бетинде кала берген. Эмне себептен иш жылбай калганын “Кыргызстан” авиакомпаниясынын жетекчиси Жолдошбек Бектургановдон сурадым. Ал "мурдагы бийликтин кызыкчылыктары болсо керек" деген божомолун ортого салды:
- Түзүлүп, мына деп иштей баштаган убакта мурдагы бийликтин, ошол кездеги президенттин туугандары аралашып кетип ошонун негизинде токтотууга туура келген. Андан сырткары биздин “Аба кодекси” деген мыйзамыбыз бар да. Ошол мыйзамга туура келбей калган жактары бар деп Мүлк министрлиги бизге кат жазып, ошол келишимди токтоткон.
- Эми мен аны толук билбейм. Ошол кездеги жетекчилердин айтымында, президенттин туугандары кийлигишип токтотуп койгон. Аны ошол "Пегасустун" жетекчилеринен сурап көрүш керек. Анткени алар менен да жолугушуу өткөрүп, ошол Түркияга чакырышып жолугуп жүргөн. Кийин эмнегедир токтоп калышты. Анын биз тараптан Мүлк министрлиги токтотуп койду. Ошону менен токтоп калганбыз.
Мындан соң Kyrgyz Pegasus Airlines жоопкерчилиги чектелген коомдун баш деректири Ылгар Алпекинге кайрылууга туура келди. Анын сөзү боюнча, Өмүрбек Бабанов 2009-жылы кызматтан кеткенден кийин иш токтоп калган. Алпекиндин айтымында, мурунку бийлик аларга иштегенге таптакыр мүмкүнчүлүк берген эмес. Эми сүйлөшүүлөр кайра жанданды, бирок келишимди аткаруу дале ара жолдо турат деди Ылгар Алпекин.
- Кыргызстанга заманбап аба компаниясын курууну Кыргыз өкмөтү бизден суранды. Биз "Пегасус" менен Кыргызстанга келгенде жүргүнчүлөрдү арзан баа менен ташыганы жатканбыз. Бишкек-Москва, Бишкек-Стамбул, Бишкек-Үрүмчү өңдүү бир топ аба жолдорун ачып, билет баасын арзандатууну көздөгөнбүз. Биз өткөн аптада Бишкекте болуп, кечээ кечинде гана кайтып келдик. Кыргыз өкмөт мүчөлөрү сүйлөшүү учурунда бизге Бишкек-Стамбул аба жолдорун берүүдөн баш тартышты. Стамбул аба жолун бизге бербегендиктен, биз мындай келишимди кабыл алган жокпуз. Байкашымча биздин ордубузга башка компания келет окшойт. Мындан улам келишим жарым жолдо калды. Анткени Стамбул бизге берилбесе мындай аба жолун ачуу бизге таптакыр туура келбейт.
Кооптонуулар жана талаптар
Ошол эле учурда Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев Kyrgyz Pegasus Airlines жоопкерчилиги чектелген коомдун өкүлдөрү менен жолугушуп, техникалык мүнөздөгү маселелер талкууланып жатканын “Азаттыкка” айтты:
- Жолугушууда алар Кыргызстанда колдонгону жаткан аба кемелердин типтери, бул аба компания үчүн адистерди даярдоо маселелери жана биздин инспекторлорду даярдоо иштери талкууланды. Анткени алар мен билгенден “Боинг 737 - 800” учагын колдонгону жатышат. Мындай учак биздин өлкөдө буга чейин колдонулган эмес. Алар алтүгүл биздин айрым инспекторлорду адистер сабаттуу көзөмөл жүргүзүшү үчүн окутуп да беребиз деп жатышат. Анан албетте айрым жагдайлар бар. Алар учкулары келип жатат. Бирок Кыргыз Республикасы алар уча турган өлкөлөр менен өкмөттөр аралык келишимдерге кол койгон. Анан ошого жараша оңдоп-түзөтүүлөрдү киргизиши керек. Биз мындай оңдоп-түзөтүүлөр боюнча Транспорт министрлигине билдирдик. Алар өкмөттүн деңгээлинде айрым деталдарды чечиши керек болот.
Авиакомпания сөзсүз Кыргызстанда катталып, анын акциясынын 51 пайыздан кем эмес үлүшү Кыргызстанга таандык болууга тийиш жана жок дегенде бир учагы бул өлкөдө менчиктештирилүүсү зарыл.
Такталбаган маалыматка караганда, азыр Pegasus кайсы бир учагынын Кыргызстанда менчиктештирилишин каалабай жатат жана келишимде башкаруу Түркия тарапка берилген. Байкоочулардын баамында, ушундан улам Pegasus Airlines кийин кандайдыр бир себептер менен өнөктөшү “Кыргызстан” авиакомпаниясынын банкроттук абалга алып келип, өздөрү башкарууну толугу менен колго алышы ыктымал деген кооптонуулар бар. Ошондуктан Кыргыз өкмөтү мындай биргелешкен аба компанияларды түзүүдө эң оболу мамлекеттик кызыкчылыктарды коргоо механизмдерин колдонушу зарыл дешет адистер.
Расмий маалыматка ылайык, Pegasus авиакомпаниясы 1990-жылы Стамбулда түзүлгөн. Учурда 17 мамлекетте жүздөн ашуун такай жана чартердик каттамдарды ишке ашырат. 32 аба кемеси бар, алардын экөө “Боинг 737-400”, үчөө “Боинг 737-500” жана калгандары “Боинг 737-800” үлгүдөгү учактар.
Kyrgyz Airways Кыргызстан менен Түркия ортосунда каттаганы калды
Ал ортодо февраль айынан баштап Kyrgyz Airways компаниясы Бишкек-Стамбул-Бишкек жаңы аба каттамын ачканы жатканын маалымдады. Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев аталган авиакомпанияга эки жыштык берилгенин, февралдан баштап аптасына эки ирээт уча башташы ыктымал экенин айтты:
(Ылгар Алпекин)
- Өткөн жылы Kyrgyz Airways жумасына эки жолу учуп туруу тууралуу ниетин билдирип кайрылган. Тиешелүү документтер түрк авиация бийлигине жөнөтүлгөн. Алар Түркиядан макулдук алышты. Бир жума мурунку маалыматка караганда алар Стамбулдагы “Ата-Түрк” аба майданынан слот алуу – учуп конуу убактысын белгилөө гана калган. Башкача айтканда ушундай эле техникалык деталдар калды. Мен ошол авиакомпаниянын жетекчилиги менен сүйлөштүм. Алар ушул февралдан баштап уча баштай турганын айтты.
Kyrgyz Airways компаниясынын коммерциялык бөлүмүнүн башчысы Георгий Еременко Кыргызстан-Түркия каттамын ачуу жарым жылдык убакытты алганын “Азаттыкка” айтып берди:
- Биз Түркияга учактарыбыз советтик типте эмес, Батыштын тибиндеги аэробустар экенин көрсөттүк. Алар техникалык жагын караганга жарым жылдай убакыт кетти. Биз башка түрк авиа жолдору менен жана “Атлас Жет” авиакомпаниясы менен келишим түздүк. Бул компания Түркиянын ичинде жана Европага учат. Биз алар менен алардын компаниясына билеттерди сата алабыз. Башкача айтканда биз транзиттерди Стамбул аркылуу Европага учууларды уюштура алабыз.
Мүмкүнчүлүктөр көп, бирок кара тизме бар
Kyrgyz Airways авиакомпаниясы 2007-жылы февралда каттоодон өткөн. Адеп иш баштаганда өз аба кемелерин жергиликтүү авиакомпанияларга узак мөөнөткө ижарага берип турган. Андан соң өлкөнүн ичинде жана Орусия тарапка каттай баштаган.
Кыргызстан-Түркия боюнча жаңы каттам ачуу иштерин түркиялык дагы бир авиакомпания “Атлас Жет” баштаганы айтылууда. Бирок Жарандык авиация агенттигинин жетекчисинин орун басары Бакыт Жунушалиев аталган авиакомпаниянын өкүлдөрү каттам ачуу үчүн агенттикке кайрылбаганын билдирди.
- Түркияга учалы деп лицензия алганбыз. Бирок азыркы кезде түрк тараптан бизди киргизбей ал жактан бут тосуулар көп. Негизи уча турган, жете турган учактарыбыз бар. Алардын шылтоосу эле ушул: силер ушу кыргыз жарандык авиациясы кара тизмеги кирип калгансыңар, ошон үчүн биз киргизбейбиз деген шылтоосу даяр. Кыргызстандыктарды каякка десе ошол жакка ташып барууга мүмкүнчүлүктөрүбүз бар. Ушул тапта кара тизмеден чыгалы деп аракеттерди көрүп жатабыз. Кудай буйруса, чыгып калсак Стамбулга да учабыз, Европага жана башка жакка учууга мүмкүнчүлүк түзүлөт.
“Кыргызстан” авиакомпаниясы мамлекеттик ишкана. Компаниянын жүз пайыз акциясы Мүлк министрлиги тарабынан тескелет. Бюджеттен каражат албай өзүн өзү каржылайт.
Байкоочулардын айтымында, эгер жаңы каттамдар ачылса, кадыресе атаандаштык чөйрө түзүлөт, ал болсо билет баасынын ылдыйлашына алып келет.
“Адам укуктары жана демократия” борборунун төрагасы Идирис Кубатбеков бирок кошумча каттамдар кимге кандай негизде берилери ачык-айкын жүргүзүлбөсө, айың кептер кала берерин айтат:
- Бизге жаңы авиакомпаниялар кирип, жаңы каттамдар ачылса биздин жүргүнчүлөр үчүн жакшы болмок. Анан бул жерде өзгөчө бир нерсе маанилүү: бул бүгүнкү биздин өкмөт канчалык деңгээлде ошол авиакомапнияларга атаандаштык шарттарын түзүп бере алат. Себеби аларга шарттарды түзүп берип, коррупциялык эмес жолдор менен иш алып барууга мүмкүнчүлүк түзүп берсе мындан биринчи учурда биздин эл утат.
Ошентип Кыргызстан менен Түркия ортосунда жаңы каттамдарды ачуу аракеттери көрүлүүдө. Иш оңтоюнан чыкса февраль айынан тарта Kyrgyz Airways каттай баштайт. Kyrgyz Pegasus Airlines жабык коому да каттам ачуу боюнча сүйлөшүүлөрдү жандантты, бирок дале түшүнүксүз жагдайлар чыгып жаткандыктан “Азаттык” бул иш-аракеттерди көз кырына алып турмакчы.
