Аталган фракциянын депутаты Жоомарт Сапарбаев бул демилге мыйзамга кайчы келгени аз келгенсип, кыргыз бийликтеринин кошоматтыгы катары кабыл алынарын айтат.
“Азаттык”: Жоомарт мырза, сиздер өкмөттүн бул демилгесине эмне үчүн каршы болуп жатасыздар?
Жоомарт Сапарбаев: Биринчиден, бул жаңылык күтүүсүз чыкты. Эч ким күткөн эмес. Менин жеке оюмда, тилекке каршы Кыргызстан тышкы саясатты өнүктүрүүдөн кайра эле тышкы кошоматты өнүктүрүүгө жол алып жатат. Бул жакшылдыкка алып келбейт. Биз эмнеге каршы болуп жатабыз? Бул мыйзам бузуу болуп жатат. Кыргызстандын атын географиялык аймактарга коюу жөнүндө мыйзам боюнча тирүү адамдын ысмы тоо болобу, чоку болобу, ушундай географиялык аймактарга коюлбайт. Тилекке каршы, бизге ушундай маалымат келип жатат. Өкмөт Путиндин ысмын коюу үчүн ушул мыйзамды өзгөрткөнгө аракет кылып жатыптыр.
“Азаттык”: Парламентте бул боюнча башка дагы кандай пикирлер айтылып жатат?
Жоомарт Сапарбаев: Башка пикирлер болуп жатат. Бүгүн биз фракцияда аны талкууладык. Колдогондор да болуп жатса керек.
“Азаттык”: Колдогондор кандай жүйөөлөрдү айтып жатат?
Жоомарт Сапарбаев: Фракциядан мен уккан жокмун. Бирок башкаларды угуп олтурсак, “Бул тышкы карым-катышты күчтөнтөт. Россия менен болгон мамилебиз күчтөнөт” деген пикирлер айтылып жатат. Бирок өзүңүздөр көргөндөй, акыркы жыйырма жылда кошоматчылыктан Россия, же башка өлкөлөр менен биздин мамилебиз күчтөнгөн эмес. Болгону жаман жыйынтыктарын алып келген.
“Азаттык”: Сиздер каршы болуп жатасыздар. Бул кыргыз-орус мамилесине залакасын тийгизип калбайбы? Кыргызстан азыр экономикалык жактан көз каранды болуп турган чакта бир кесепети тийбейби?
Жоомарт Сапарбаев: Эми биз каршы чыккандан эч бир кесепети тийбесе керек. Мен билгенден Владимир Путин да кошоматтыкты жаман көрөт. Мен кызыгып жатам. Бир күнү кат жазып көрсөмбү деп жатам. Ал өзүнүн ысмын ыйгаруу боюнча биздин өкмөттүн демилгеси туурасында билет болду бекен? Экинчи суроо - эмнеге Путин, а эмнеге президент Медведевдин атын бергиси келбейт. Менин оюм боюнча, бул жерде бензинге болгон баа, экономикалык карым-катнаш менен ушул кошоматтык кадамдын ортосунда эч бир тиеше жок.
“Азаттык”: Анда өкмөттүн башка дагы кандай кызыкчылыгы бар деп ойлойсуз?
Жоомарт Сапарбаев: Эми албетте ар кандай кызыкчылыктар болушу мүмкүн. Биз мыйзам бузулушуна каршы болуп жатабыз. Мыйзамды бир адамдын, бир иштин кызыкчылыгына карата өзгөртүү мүмкүн эмес. Бул туткан тутумдардан артка кайтуу. Бул саясий эрксиздиктин жоктугун көрсөтүп жатат. Ошого каршы чыгып жатабыз.
“Азаттык”: Буга чейин дагы Кыргызстандагы чокулардын бирине Борис Ельциндин да аты берилген эле. Анда ошол кезде эле мыйзам бузулган экен да?
Жоомарт Сапарбаев: Тилекке каршы бизде ушул мыйзамдар көп бузулуп жатат. Бирок эртедир-кечтир биз мыйзам бузууну токтотушубуз керек. Кылган саясатыбызды Кыргызстандын кызыкчылыктарына таяп жасообуз керек. Тышкы кошоматтан тышкы саясатка өтүүбүз керек. Кыргызстандын жарандарынын кызыкчылыктарын коргоо керек. Ал эми бул чокуга Путиндин атын берүү эч бир өлкө кызыкчылыгына төп келбейт. Бүгүн бизде фракцияда айтылды. Ал тоонун өзүнүн тарыхый аты бар экен. Кыргызстанда ар бир тоонун, чокунун тарыхый аты, таржымалы бар. Ошону эске алыш керек.
“Азаттык”: Коомчулукта Кыргызстанда чокулар көп, эмне үчүн кызганып жатышат деген да пикирлер болууда?
Жоомарт Сапарбаев: Эми кеп кызганганда эмес. Эми Кудай сактасын бирок, кийин деле коюп койсо болот. Бирок азыр биз бир адамдын атын коюу максатында мыйзамды өзгөртүүгө жол берип алсак, анда туура Кыргызстанда чокулар көп, анда Бакиевди сактап калган Лукашенкого да берели. Дагы Кыргызстанды сактап калдык деп жүргөн лидерлер бар. Анда ошолорго берели. Анда Кыргызстандын тоолорунун, тарыхынын баалуулуктары эмнеде.
“Азаттык”: Бул маселе дагы качан каралат?
Жоомарт Сапарбаев: Азыр белгисиз. Бизге маалымат келгендиктен биз карадык. Мен билгенден өкмөт баары бир муну Жогорку Кеңешке коёт. Анткени өкмөт чокуга атын коёбуз деп жоопкерчиликти алып алган.
“Азаттык”: Рахмат маегинизге.
“Азаттык”: Жоомарт мырза, сиздер өкмөттүн бул демилгесине эмне үчүн каршы болуп жатасыздар?
Жоомарт Сапарбаев: Биринчиден, бул жаңылык күтүүсүз чыкты. Эч ким күткөн эмес. Менин жеке оюмда, тилекке каршы Кыргызстан тышкы саясатты өнүктүрүүдөн кайра эле тышкы кошоматты өнүктүрүүгө жол алып жатат. Бул жакшылдыкка алып келбейт. Биз эмнеге каршы болуп жатабыз? Бул мыйзам бузуу болуп жатат. Кыргызстандын атын географиялык аймактарга коюу жөнүндө мыйзам боюнча тирүү адамдын ысмы тоо болобу, чоку болобу, ушундай географиялык аймактарга коюлбайт. Тилекке каршы, бизге ушундай маалымат келип жатат. Өкмөт Путиндин ысмын коюу үчүн ушул мыйзамды өзгөрткөнгө аракет кылып жатыптыр.
“Азаттык”: Парламентте бул боюнча башка дагы кандай пикирлер айтылып жатат?
Жоомарт Сапарбаев: Башка пикирлер болуп жатат. Бүгүн биз фракцияда аны талкууладык. Колдогондор да болуп жатса керек.
“Азаттык”: Колдогондор кандай жүйөөлөрдү айтып жатат?
Жоомарт Сапарбаев: Фракциядан мен уккан жокмун. Бирок башкаларды угуп олтурсак, “Бул тышкы карым-катышты күчтөнтөт. Россия менен болгон мамилебиз күчтөнөт” деген пикирлер айтылып жатат. Бирок өзүңүздөр көргөндөй, акыркы жыйырма жылда кошоматчылыктан Россия, же башка өлкөлөр менен биздин мамилебиз күчтөнгөн эмес. Болгону жаман жыйынтыктарын алып келген.
“Азаттык”: Сиздер каршы болуп жатасыздар. Бул кыргыз-орус мамилесине залакасын тийгизип калбайбы? Кыргызстан азыр экономикалык жактан көз каранды болуп турган чакта бир кесепети тийбейби?
Жоомарт Сапарбаев: Эми биз каршы чыккандан эч бир кесепети тийбесе керек. Мен билгенден Владимир Путин да кошоматтыкты жаман көрөт. Мен кызыгып жатам. Бир күнү кат жазып көрсөмбү деп жатам. Ал өзүнүн ысмын ыйгаруу боюнча биздин өкмөттүн демилгеси туурасында билет болду бекен? Экинчи суроо - эмнеге Путин, а эмнеге президент Медведевдин атын бергиси келбейт. Менин оюм боюнча, бул жерде бензинге болгон баа, экономикалык карым-катнаш менен ушул кошоматтык кадамдын ортосунда эч бир тиеше жок.
“Азаттык”: Анда өкмөттүн башка дагы кандай кызыкчылыгы бар деп ойлойсуз?
Жоомарт Сапарбаев: Эми албетте ар кандай кызыкчылыктар болушу мүмкүн. Биз мыйзам бузулушуна каршы болуп жатабыз. Мыйзамды бир адамдын, бир иштин кызыкчылыгына карата өзгөртүү мүмкүн эмес. Бул туткан тутумдардан артка кайтуу. Бул саясий эрксиздиктин жоктугун көрсөтүп жатат. Ошого каршы чыгып жатабыз.
“Азаттык”: Буга чейин дагы Кыргызстандагы чокулардын бирине Борис Ельциндин да аты берилген эле. Анда ошол кезде эле мыйзам бузулган экен да?
Жоомарт Сапарбаев: Тилекке каршы бизде ушул мыйзамдар көп бузулуп жатат. Бирок эртедир-кечтир биз мыйзам бузууну токтотушубуз керек. Кылган саясатыбызды Кыргызстандын кызыкчылыктарына таяп жасообуз керек. Тышкы кошоматтан тышкы саясатка өтүүбүз керек. Кыргызстандын жарандарынын кызыкчылыктарын коргоо керек. Ал эми бул чокуга Путиндин атын берүү эч бир өлкө кызыкчылыгына төп келбейт. Бүгүн бизде фракцияда айтылды. Ал тоонун өзүнүн тарыхый аты бар экен. Кыргызстанда ар бир тоонун, чокунун тарыхый аты, таржымалы бар. Ошону эске алыш керек.
“Азаттык”: Коомчулукта Кыргызстанда чокулар көп, эмне үчүн кызганып жатышат деген да пикирлер болууда?
Жоомарт Сапарбаев: Эми кеп кызганганда эмес. Эми Кудай сактасын бирок, кийин деле коюп койсо болот. Бирок азыр биз бир адамдын атын коюу максатында мыйзамды өзгөртүүгө жол берип алсак, анда туура Кыргызстанда чокулар көп, анда Бакиевди сактап калган Лукашенкого да берели. Дагы Кыргызстанды сактап калдык деп жүргөн лидерлер бар. Анда ошолорго берели. Анда Кыргызстандын тоолорунун, тарыхынын баалуулуктары эмнеде.
“Азаттык”: Бул маселе дагы качан каралат?
Жоомарт Сапарбаев: Азыр белгисиз. Бизге маалымат келгендиктен биз карадык. Мен билгенден өкмөт баары бир муну Жогорку Кеңешке коёт. Анткени өкмөт чокуга атын коёбуз деп жоопкерчиликти алып алган.
“Азаттык”: Рахмат маегинизге.
