Шайлоонун ырасмий жыйынтыктары кечээ Ташкенде кечке маал жарыяланды. “Ислам Абдуганиевич Каримовго 13 миллион 8357 киши же жалпы бүллүтөн таштагандардын 88,1 проценти добуш берди”,- деп айтты борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы Абдусаломов.
Каримовдун калган үч атаандашы баары биригип сегиз процентке жетпеген добуш алышты. Добуш берүүгө он алты миллиондон ашуун шайлоочунун 90 процентке жакыны катышты. Ырасмий өкүлдөр муну мурдагы көрсөткүчтөрдөн кыйла аз дешет.
Кандай болгон күндө да Каримов дагы жети жыл өлкөнү башкарууга мандат алды.Ден соолугу эле жолтоо болбосо, 2014-жылы ал бийликте турган чейрек кылымдык мааракесин белгилейт. Бу жагынан эми ага региондо теңтайлашса бир гана казак президенти тең келиши ыктымал.
Шайлоонун жүрүшүнө эл аралык байкоочулар көз салышты. Адаттагыдай эле КМШлык жана ОБСЕлик өкүлдөрдүн баасы эки ачакей чыкты. Биринчилери шайлоо “эркин, адилет жана ачык өттү”, ал “өлкөнүн турмушун мындан ары да демократиялаштыруунун маанилүү фактору болуп калды” деп баалашты.
Европада коопсуздук жана кызматташтык уюмунун өкүлү Урдур Гуннарсдоттир болсо “шайлоо бийликтердин катуу саясий көзөмөлү астында өткөнүн, оппозициялык күчтөр ага катышуу үчүн тең бирдей мүмкүнчүлүк албаганын” белгиледи. “Өзбекстан демократиялык шайлоо өткөрүү жагынан уюм алдындагы милдеттенмелеринин көбүн аткара алган жок”,- деп кошумчалады ал.
ОБСЕлик байкоочулар ошону менен бирге айрым бир оң жылыштар байкалганын, бирок аларды да талапкерлер өздөрү жокко чыгарып салганын айтышты. Мисалы, Гуннарсдоттир дурус кадам катары бул жолу шайлоого төрт атаандаш чыкканын атады. Ошол эле учурда кандидаттар өздөрү бийликтеги президент үчүн үгүттөшүп, шайлоочуларга иш жүзүндө эч кандай алтернатива калтырышкан жок.
Өзбекстандагы шайлоонун натыйжаларын комментариялап, Москвадагы Карнеги борборунун илимий кеңешинин мүчөсү Алексей Малашенко жети жылдык мөөнөткө кайра шайланган Каримовдун саясий келечеги кантсе да бүдөмүк экенин белгиледи. Каримовдун башка президенттердей не ишенген кланы, не ордун басат дегидей бакма “мураскери” жок, олуттуу огожого жарабаса да кыйчалыш кезеңде сокур тоом өбөк болгудай саясий “бүлөсү” да жок. Ушул мааниде алганда өзбек президенти жанайылдай жалгыз калган авторитардуу жолбашчыга окшошот. Ошондуктан “Каримов жакынкы келечекте чет жактардан активдүү жөлөк издегенге аргасыз болушу мүмкүн, болгону кайсы чет жакка ал ынтыгын салат, кеп ушунда”, - дейт россиялык эксперт.
Каримовдун калган үч атаандашы баары биригип сегиз процентке жетпеген добуш алышты. Добуш берүүгө он алты миллиондон ашуун шайлоочунун 90 процентке жакыны катышты. Ырасмий өкүлдөр муну мурдагы көрсөткүчтөрдөн кыйла аз дешет.
Кандай болгон күндө да Каримов дагы жети жыл өлкөнү башкарууга мандат алды.Ден соолугу эле жолтоо болбосо, 2014-жылы ал бийликте турган чейрек кылымдык мааракесин белгилейт. Бу жагынан эми ага региондо теңтайлашса бир гана казак президенти тең келиши ыктымал.
Шайлоонун жүрүшүнө эл аралык байкоочулар көз салышты. Адаттагыдай эле КМШлык жана ОБСЕлик өкүлдөрдүн баасы эки ачакей чыкты. Биринчилери шайлоо “эркин, адилет жана ачык өттү”, ал “өлкөнүн турмушун мындан ары да демократиялаштыруунун маанилүү фактору болуп калды” деп баалашты.
Европада коопсуздук жана кызматташтык уюмунун өкүлү Урдур Гуннарсдоттир болсо “шайлоо бийликтердин катуу саясий көзөмөлү астында өткөнүн, оппозициялык күчтөр ага катышуу үчүн тең бирдей мүмкүнчүлүк албаганын” белгиледи. “Өзбекстан демократиялык шайлоо өткөрүү жагынан уюм алдындагы милдеттенмелеринин көбүн аткара алган жок”,- деп кошумчалады ал.
ОБСЕлик байкоочулар ошону менен бирге айрым бир оң жылыштар байкалганын, бирок аларды да талапкерлер өздөрү жокко чыгарып салганын айтышты. Мисалы, Гуннарсдоттир дурус кадам катары бул жолу шайлоого төрт атаандаш чыкканын атады. Ошол эле учурда кандидаттар өздөрү бийликтеги президент үчүн үгүттөшүп, шайлоочуларга иш жүзүндө эч кандай алтернатива калтырышкан жок.
Өзбекстандагы шайлоонун натыйжаларын комментариялап, Москвадагы Карнеги борборунун илимий кеңешинин мүчөсү Алексей Малашенко жети жылдык мөөнөткө кайра шайланган Каримовдун саясий келечеги кантсе да бүдөмүк экенин белгиледи. Каримовдун башка президенттердей не ишенген кланы, не ордун басат дегидей бакма “мураскери” жок, олуттуу огожого жарабаса да кыйчалыш кезеңде сокур тоом өбөк болгудай саясий “бүлөсү” да жок. Ушул мааниде алганда өзбек президенти жанайылдай жалгыз калган авторитардуу жолбашчыга окшошот. Ошондуктан “Каримов жакынкы келечекте чет жактардан активдүү жөлөк издегенге аргасыз болушу мүмкүн, болгону кайсы чет жакка ал ынтыгын салат, кеп ушунда”, - дейт россиялык эксперт.
