Авды Кулиев – түркмөн улутунун ар-намысы жана сыймыгы болгон интеллектуалдарынын жана мамлекеттик ишмерлеринин бири эле. Түркмөн оппозициясынын “Эркин Түркмөнстан” интернет сайты шейшембиде маркумду эскерген макала жарыялап, ал Түркмөнстандын эркиндиги үчүн күрөшкө өз өмүрүн арнаганын, атажуртунун жана элинин чыныгы уулу болгонун баса белгиледи.
10-апрелге караган таңда жүрөгү согуудан калган бул саясий ишмер Түркмөнстандын Бирдиктүү оппозициясынын лидери катары гана эмес, дипломат, публицист жана “Азаттыктын” ардагери катары да түбөлүккө эсте калмакчы.
Эгемендиктин алгачкы жылдары Авды Кулиев өлкөнүн тышкы иштер министри кызматын аркалады.
Бирок 1992-жылы ал Түркмөнстандын саясий багыты маселесинде Президент Сапармурат Ниязов менен пикири келишпей калган соң, өз кызматынан чегинген.
Эгемен Түркмөнстандын тарыхында расмий саясат менен келишпестен, өз ыктыяры менен кызматтан кеткен көзгө басар саясатчы – Авды Кулиев болчу.
Өлкөдө расмий каттоого алынбаган оппозициялык “Агзыбирлик” (башкача айтканда, “Ынтымак”) партиясынын лидери, ушул тапта да өлкө ичинде өз ишин жүргүзүүгө аракет кылып жаткан коомдук ишмер Нурберди Нурмамедов бүгүн “Азаттыктын” Түркмөн кызматына берген маегинде маркумду төмөнкүчө эскерди:
- Ал таптакыр башка жолду, оппозиция жолун тандап алды. Ал Маскөөгө кетип, анда Түркмөнстан корун негиздеди жана өзүн Түркмөнстандын болочогуна арнады. Ал жасаган иш ар кимдин эле колунан келе койчу иш эмес эле.
Авды Кулиев 1990-жылдардын экинчи жарымында “Азаттыктын” Түркмөн кызматында да иштеп калды, бирок кийинчерээк толугу менен оппозициялык иш-аракеттерди жетектөө максатын көздөп, бул кызматтан кеткен.
1998-жылы 17-апрелде Авды Кулиев Ашгабатка кайтып келет, бирок аба майданынан дароо кармалат. Эл аралык коомчулуктан чочулаган расмий Ашгабат аны кайра Орусияга кайтарган.
Авды Кулиевдин атуулдук ишмердүүлүгү башка да нечендеген мурдагы расмий кызматкерлерди демократиялык күрөшкө шыктанткан. Алардын бир катары чет өлкөгө бозгунга кетип, оппозициянын катарына кошула беришкен.
2002-жылы бозгундагы бир катар оппозициячыл топтор Бирдиктүү Түркмөн оппозициясын негиздешкен жана Авды Кулиев анын жетекчиси болуп калган.
Маркумдун соңку каалоосу – сөөгүн атажуртуна жеткирүү тилеги болду.
Анын жубайы Татяна Кулиева бул керээз тууралуу “Азаттыкка” мындай дейт:
- Маркумдун “сөөгүм киндик каным тамган жерге, Түркмөнстанга коюлсун” деген керээзин аткаруу үчүн мен Түркмөнстандын өкмөтүнө кайрылам.
Азырынча түркмөн оппозициясынын өлкөдө демократиялык кайра курууларды жүргүзүү үмүтү орундала элек. Бирок Авды Кулиев бул үмүттү жүзөгө ашыруу үчүн бар күчүн арнап келгенин анын мекендеши Нурмамедов белгилейт.
10-апрелге караган таңда жүрөгү согуудан калган бул саясий ишмер Түркмөнстандын Бирдиктүү оппозициясынын лидери катары гана эмес, дипломат, публицист жана “Азаттыктын” ардагери катары да түбөлүккө эсте калмакчы.
Эгемендиктин алгачкы жылдары Авды Кулиев өлкөнүн тышкы иштер министри кызматын аркалады.
Бирок 1992-жылы ал Түркмөнстандын саясий багыты маселесинде Президент Сапармурат Ниязов менен пикири келишпей калган соң, өз кызматынан чегинген.
Эгемен Түркмөнстандын тарыхында расмий саясат менен келишпестен, өз ыктыяры менен кызматтан кеткен көзгө басар саясатчы – Авды Кулиев болчу.
Өлкөдө расмий каттоого алынбаган оппозициялык “Агзыбирлик” (башкача айтканда, “Ынтымак”) партиясынын лидери, ушул тапта да өлкө ичинде өз ишин жүргүзүүгө аракет кылып жаткан коомдук ишмер Нурберди Нурмамедов бүгүн “Азаттыктын” Түркмөн кызматына берген маегинде маркумду төмөнкүчө эскерди:
- Ал таптакыр башка жолду, оппозиция жолун тандап алды. Ал Маскөөгө кетип, анда Түркмөнстан корун негиздеди жана өзүн Түркмөнстандын болочогуна арнады. Ал жасаган иш ар кимдин эле колунан келе койчу иш эмес эле.
Авды Кулиев 1990-жылдардын экинчи жарымында “Азаттыктын” Түркмөн кызматында да иштеп калды, бирок кийинчерээк толугу менен оппозициялык иш-аракеттерди жетектөө максатын көздөп, бул кызматтан кеткен.
1998-жылы 17-апрелде Авды Кулиев Ашгабатка кайтып келет, бирок аба майданынан дароо кармалат. Эл аралык коомчулуктан чочулаган расмий Ашгабат аны кайра Орусияга кайтарган.
Авды Кулиевдин атуулдук ишмердүүлүгү башка да нечендеген мурдагы расмий кызматкерлерди демократиялык күрөшкө шыктанткан. Алардын бир катары чет өлкөгө бозгунга кетип, оппозициянын катарына кошула беришкен.
2002-жылы бозгундагы бир катар оппозициячыл топтор Бирдиктүү Түркмөн оппозициясын негиздешкен жана Авды Кулиев анын жетекчиси болуп калган.
Маркумдун соңку каалоосу – сөөгүн атажуртуна жеткирүү тилеги болду.
Анын жубайы Татяна Кулиева бул керээз тууралуу “Азаттыкка” мындай дейт:
- Маркумдун “сөөгүм киндик каным тамган жерге, Түркмөнстанга коюлсун” деген керээзин аткаруу үчүн мен Түркмөнстандын өкмөтүнө кайрылам.
Азырынча түркмөн оппозициясынын өлкөдө демократиялык кайра курууларды жүргүзүү үмүтү орундала элек. Бирок Авды Кулиев бул үмүттү жүзөгө ашыруу үчүн бар күчүн арнап келгенин анын мекендеши Нурмамедов белгилейт.
