Облустагы айлана-чөйрөнү коргоо башкармасынын маалыматына ылайык, Чаткал районунда алтын казган «Фонта» аттуу ишкана атайын экспертизадан өткөн эмес. Ишкананын айлана-чөйрөгө зор зыян келтиргенин комитеттин эксперти Кумар Мамбеталиев ырастады. Анын айтымында, “Фонта” - Сулуутегерек жана Kурутегерек капчыгайларынын дыңын бузган. Сууну булгоо менен сайдагы жаныбарлар жана капчыгайдагы көп жылдык беш миңден ашык даракты жок кылган:
- Мамлекеттик экологиялык экспертизадан өткөн эмес. Башкача айтканда, биздин Жогорку Кеңеш тарабынан кабыл алынган экологиялык экспертиза жөнүндөгү мыйзамды одоно бузуп, аябай чоң зыян келтирилген. Мисалы, 5 миңден ашык дарактар, көп жылдык арчалар кыйылып кеткен. Афинаждын курамында бир эле алтын эмес, күмүш, платина болушу мүмкүн деген божомолдор бар.
Алтын өндүргөн ишкана тапкан пайдалары тууралу да маалыматтарды жашырууда. Комитеттин төрагасы Гамаль Сооронкуловдун билдиришинче, Бишкекте катталган бул ишкана мал жана чөп жайыттарга да зыян келтирген. Текшерүү учурунда ишкананын өкүлү эч кандай иш-кагаздарын көрсөтпөй, эки башка маалымат берген. Сооронкуловдун суроосуна адегенде «былтыр 70-80 кг алтын алдык» десе, кийин «17 килограмм алтын өндүрдүк» деп айткан. Бирок, ишкана жергиликтүү калктын муктаждыгына өндүргөн алтынына ылайык салым кошкон эмес, дейт Гамаль Сооронкулов:
- Ушул жерде жашап жаткан, айылдардагы тургундардын таза суу маселеси, экинчиден мал жайыт маселеси, социалдык маселелерге канча акча берилип атат, аны биз билбейбиз. Канча алтын таап атканын билбесек, алардан эмнесин сурайбыз. Ошондуктан биринчиден, ачык-айкын маалымат болуш керек.
Облустагы март ыңкылабын коргоочулар «Фонта» ишканасынын ишмердүүлүгүн иликтөө өтүнүчү менен Башкы прокуратурага жана улуттук коопсуздук кызматына кат жиберишкен.
Кыш чилдесине карабай, түрдүү аймактардан келишкен адамдар ушул кезде да Чаткал суусунан алтын чайкап алышат. Акын Самидин Стамбековдун божомолу боюнча, өкмөттүн элден алтынды сатып алуу үмүтү акталган жок. Аймактагы айрым аялдар алтынды таап алган адамдардан аны арзан баага мажбурлоо жолу менен сатып алышып, Өзбекстандык ишкерлерге соодалашат. Ошондуктан Чаткалдын алтыны Кыргызстанга пайда келтирбей жатат, дейт Самидин Станбеков:
- Алтын казып аткан аялдар, балдар, үй-бүлөлөрдү ээлеп алышып, башка кишилердин алтын алышына мүмкүнчүлүк бербейт. Алабукага алып келип туруп Өзбекстанга өткөрүп бере беришет. Өзбекстанга киришпейт, ал жактан адамдар чыгып келип Алабука районунун аймагында туруп Өзбекстанга өткөрүп жиберишет.
Облустук бийликтин өнөр жай бөлүм башчысынын орунбасары Бектемир Эрматов «Фонта» ишканасы ачык-айкын иштеп жатканын билдирди:
- Жеринде регистрациядан өтүп ошол жерде быйыл 18 млн. 400 миң сомдук объем бердик.
- Мамлекеттик экологиялык экспертизадан өткөн эмес. Башкача айтканда, биздин Жогорку Кеңеш тарабынан кабыл алынган экологиялык экспертиза жөнүндөгү мыйзамды одоно бузуп, аябай чоң зыян келтирилген. Мисалы, 5 миңден ашык дарактар, көп жылдык арчалар кыйылып кеткен. Афинаждын курамында бир эле алтын эмес, күмүш, платина болушу мүмкүн деген божомолдор бар.
Алтын өндүргөн ишкана тапкан пайдалары тууралу да маалыматтарды жашырууда. Комитеттин төрагасы Гамаль Сооронкуловдун билдиришинче, Бишкекте катталган бул ишкана мал жана чөп жайыттарга да зыян келтирген. Текшерүү учурунда ишкананын өкүлү эч кандай иш-кагаздарын көрсөтпөй, эки башка маалымат берген. Сооронкуловдун суроосуна адегенде «былтыр 70-80 кг алтын алдык» десе, кийин «17 килограмм алтын өндүрдүк» деп айткан. Бирок, ишкана жергиликтүү калктын муктаждыгына өндүргөн алтынына ылайык салым кошкон эмес, дейт Гамаль Сооронкулов:
- Ушул жерде жашап жаткан, айылдардагы тургундардын таза суу маселеси, экинчиден мал жайыт маселеси, социалдык маселелерге канча акча берилип атат, аны биз билбейбиз. Канча алтын таап атканын билбесек, алардан эмнесин сурайбыз. Ошондуктан биринчиден, ачык-айкын маалымат болуш керек.
Облустагы март ыңкылабын коргоочулар «Фонта» ишканасынын ишмердүүлүгүн иликтөө өтүнүчү менен Башкы прокуратурага жана улуттук коопсуздук кызматына кат жиберишкен.
Кыш чилдесине карабай, түрдүү аймактардан келишкен адамдар ушул кезде да Чаткал суусунан алтын чайкап алышат. Акын Самидин Стамбековдун божомолу боюнча, өкмөттүн элден алтынды сатып алуу үмүтү акталган жок. Аймактагы айрым аялдар алтынды таап алган адамдардан аны арзан баага мажбурлоо жолу менен сатып алышып, Өзбекстандык ишкерлерге соодалашат. Ошондуктан Чаткалдын алтыны Кыргызстанга пайда келтирбей жатат, дейт Самидин Станбеков:
- Алтын казып аткан аялдар, балдар, үй-бүлөлөрдү ээлеп алышып, башка кишилердин алтын алышына мүмкүнчүлүк бербейт. Алабукага алып келип туруп Өзбекстанга өткөрүп бере беришет. Өзбекстанга киришпейт, ал жактан адамдар чыгып келип Алабука районунун аймагында туруп Өзбекстанга өткөрүп жиберишет.
Облустук бийликтин өнөр жай бөлүм башчысынын орунбасары Бектемир Эрматов «Фонта» ишканасы ачык-айкын иштеп жатканын билдирди:
- Жеринде регистрациядан өтүп ошол жерде быйыл 18 млн. 400 миң сомдук объем бердик.
